SPELMATERIAAL

• Spelregels (Engels, Duits, Frans)
• spelbord
• enkele hersluitbare plastic zakjes om alles op te bergen
• 4 vellen met markers
• 8 houten schijfjes in 4 kleuren
• 66 kaarten
• 30 zwarte blokjes (kool)
• 25 oranje blokjes (ijzer)
• 1 zwarte houten schijf
• 100 plastic schijfjes (geld, zilver= 5£, koper = 1£)

SPELBESPREKING

Inleiding

Elke speler probeert in Lancashire de waardevolste katoenindustrie op te zetten. Het grondgebied is klein, dus wordt het strijden voor de beste locaties. De waarde van jouw creatie wordt gemeten aan de afgewerkte gebouwen, de gemaakte verbindingen en het geld dat je overhoudt aan het einde van het spel. Houd je hoofd er bij, anders ben je nu al verloren.

Voorbereiding

Elke speler krijgt 37 gebouwen in 5 soorten: katoenspinnerij, haven, koolmijn, ijzergieterij en scheepswerf. Deze worden per soort gestapeld met het laagste level boven op de stapel en het hoogste level onder.
Iedereen krijgt ook 14 kanaal/spoor markers, 2 puntenmarkers en twee houten schijven. De ene houten schijf komt op de waarde 0£ van het inkomsten spoor, de andere wordt gebruikt om de speelvolgorde aan te geven in de daarvoor bestemde tabel.
De tegels voor de buitenlandse handel worden geschud en op het spelbord gelegd, de zwarte markeerschijf boven in de “katoenvraag” tabel.
Iedere speler krijgt nog 30£, de speelvolgorde voor de eerste ronde wordt via het lot bepaald en je kan er aan beginnen.

Spelverloop

Het Spel verloopt over twee periodes, eerst is er de kanaalperiode waarin goederen via kanalen worden vervoerd, dan volgt de spoorperiode met vervoer via het spoor. Na elk van deze periodes volgt een telling, wie de meeste punten haalt, is de winnaar. De twee periodes verlopen ongeveer op dezelfde manier en worden opgedeeld in 4 fases. De tweede fase, de acties, omvat het grootste deel van het spel en wordt herhaald tot de kaarten op zijn.

Fase 1: het kaartendeck in orde brengen.

Schud de kaarten, verwijder een aantal kaarten afhankelijk van het aantal spelers en de periode. Heef elke speler 8 kaarten.

Fase 2: acties.

Deze fase herhaalt zich tot alle kaarten opgebruikt zijn en bestaat uit 4 stappen.

Stap 1: inkomen.

Elke speler krijgt de waarde van zijn schijf op het inkomsten spoor uitbetaald, bij een negatieve waarde moet er uiteraard betaald worden.

Stap 2: twee kaarten spelen.

Om beurt en in spelersvolgorde speelt elk twee kaarten. Elke kaart heeft je de mogelijkheid om één van de volgende acties te doen:

• Een industrie opzetten: hiervoor bouw je een gebouw dat boven op één van je vijf gebouwenstapels ligt. Een locatiekaart laat je in die locatie bouwen, een industriekaart laat je een bepaalde soort industrie bouwen die aansluiting moet hebben met wat je reeds gebouwd hebt. Je moet ook het verschuldigde bouwbedrag betalen en de nodige grondstoffen ter plaatse krijgen.
  Locatiekaarten worden gebruikt om in een bepaalde stad te bouwen.
  
  Industriekaarten worden gebruikt om een specifiek soort gebouw te plaatsen.
  
• Een stukje kanaal of spoor bouwen: je mag een stukje kanaal of spoor (afhankelijk van de periode) bouwen. Dit moet aansluiten op een locatie waar je een gebouw hebt of op een ander stuk spoor van jezelf. De gespeelde kaart is onbelangrijk.
• Ontwikkelen: je mag maximum 2 gebouwen van je gebouwenstapels verwijderen. Elk verwijderd gebouw kost 1 ijzer. De gespeelde kaart is onbelangrijk. Op deze manier komen er gebouwen van een hoger level beschikbaar zonder dat je die van het lagere level moet bouwen.
• Katoen verkopen: je mag zoveel katoen verkopen als je kan, dit doe je door een katoenspinnerij om te draaien samen met een nog niet omgedraaide haven of via de buitenlandse markt als er nog vraag is. Er dient een verbinding te zijn tussen de spinnerij en de haven of de buitenlandse markt. De gespeelde kaart is onbelangrijk
• Lening aangaan: voor elke 1£ die je terug keert op het inkomsten spoor krijg je 10£ en dit tot een maximum van 30£. Voor elke 10£ die je leent, krijg je dus voor de rest van het spel 1£ minder inkomen. 1£ terugkeren kan meer dan 1 stap zijn. De gespeelde kaart is onbelangrijk.
• Passen: niets doen. De gespeelde kaart is onbelangrijk.

De eerste keer dat deze stap plaatsvindt in de kanaalperiode wordt er maar één kaart gespeeld. Als je je eerste gebouw op het spelbord plaatst met een industriekaart hoeft er uitzonderlijk geen aansluiting te zijn (kan ook niet daar er nog geen gebouwen van jou op het spelbord staan). Je kan beide kaarten in één actie verbruiken om gelijk welk gebouw gelijk waar te bouwen (het moet wel nog kloppen met de locatiesymbolen).

Stap 3: nieuwe speelvolgorde bepalen.

Wie tijdens stap 2 het minste geld spendeerde komt nu eerste in de volgordetabel, dan de tweede minste, enz… Bij gelijke uitgaven blijft de volgorde van de vorige keer.

Stap 4: je hand aanvullen.

Zolang er kaarten op de kaartenstapel zijn vult iedere speler zijn hand terug aan tot 8 kaarten. Indien de handkaarten allemaal opgebruikt zijn, ga je naar fase 3, anders terug naar stap 1.

Fase 3: punten tellen.

Elk omgedraaid gebouw is nu de punten waard die in het zeshoekje staan, elke spoor- of kanaalverbinding de gouden bollen in de locaties die ze verbinden. Op het einde van de spoorperiode is elke 10£ één punt. Tijdens de spoorperiode eindigt hier het spel. Tijdens de kanaalperiode moet je naar fase 4

Fase 4: klaarzetten voor de volgende periode.

Alle kanalen worden van het bord genomen. Alle level 1 gebouwen moeten het bord verlaten. De tegels voor de buitenlandse handel worden opnieuw geschud. De markeerschijf voor buitenlandse handel wordt opnieuw boven in de tabel geplaatst. Begin met fase 1 van de spoorperiode.
Het spreekt voor zich dat tijdens de kanaalperiode enkel kanalen gebouwd kunnen worden en tijdens de spoorperiode enkel sporen.
Omdat gebouwen omdraaien zowat het belangrijkste van het spel is, hier nog even hoe dit gebeurt:

• Katoenspinnerij en haven: omdraaien bij het verkopen van katoen.
• Ijzergieterij en koolmijn: wordt omgedraaid bij het verwijderen van het laatste blokje (=uitgeput).
• Scheepswerf: wordt gedraaid als hij in het spel komt.
• Bij het omdraaien van een van jouw gebouwen krijg je meteen de bijhorende inkomstenverhoging (ook buiten jouw beurt).
• Enkel gedraaide gebouwen leveren tijdens een telling punten op.
• Level 1 gebouwen kunnen tijdens de spoorperiode niet meer gebouwd worden.
• Level 0 gebouwen kunnen niet gebouwd worden.
• Level 2 scheepswerven kunnen enkel tijdens de spoorperiode gebouwd worden.

Voor en achterkant van koolmijn en scheepswerf.

De winnaar

Wie na de tweede telling de meeste punten heeft, wint het spel. Dit was bij ons tot nu toe voldoende, maar er zijn nog de volgende regeltjes bij een gelijke stand. In de hier beschreven volgorde toe te passen:

• Het hoogste inkomen.
• De meeste cash.
• De speelvolgorde voor de virtuele volgende beurt.

SPELBEOORDELING

Bij het openen van de doos valt meteen de forse handleiding op. Het leed wordt echter al een beetje zachter als blijkt dat deze in drie talen is. Na het lezen van deze toch nog uitgebreide handleiding is het spel echter vrij eenvoudig te spelen zonder dat je steeds de handleiding er bij moet halen. Dit komt vooral door de zeer goede uitwerking van het spel. Op elk gebouw staan de kosten en voordelen. Op het spelbord staat duidelijk aangegeven welk gebouw waar gebouwd mag worden. De tabellen zijn duidelijk en de logische spelregels zorgen voor een vloeiend spel. Als tip bij het lezen van de regels kan ik nog meegeven dat het een stuk duidelijker wordt als je het spel startklaar zet zodat je kan zien wat je leest.
Hoewel het spelen behoorlijk eenvoudig is, zal goed spelen waarschijnlijk enkele herhalingen vragen. Dit door de vele mogelijkheden. Je bent constant op zoek naar evenwicht. Snel bouwen en schulden maken, maar zo de mooiste plaatsen bezetten of iets trager bouwen op minder goede plaatsen en gezonde financiën behouden. Gebouwen bouwen die veel punten opleveren of juist degene die je inkomen verzekeren. Zorgen dat jouw gebouwen omgedraaid worden en opleveren of nog even wachten en een extra gebouw plaatsen. Een tegenstander in de weg lopen of toch maar de voor jouw meest opbrengende zet uitvoeren (ideaal als de twee samenlopen). Als je dan eenmaal een goede strategie hebt, blijkt die niet te werken tegen andere spelers, aanpassen aan de stijl van je tegenstanders dus. Nog even terzijde, de actie passen wordt zelden of nooit (volgens mij nooit) gebruikt omdat je elke beurt zoveel mogelijkheden hebt dat passen eerder een slechte zet lijkt. Kortom, een spel dat niet snel gaat vervelen. ‘Een must voor de echte spellenliefhebber!’