SPELMATERIAAL

De speldoos steekt vol houten speelstukken en plastiek zakjes.

• 10 spelerfiches per kleur,
• 15 rails per kleur,
• 3 treinen per kleur,
• 15 investeringsblokjes per kleur,
• 60 witte blokjes ‘steen’,
• 60 oranje blokjes ‘kaas’,
• 5 invloedblokjes in de 4 kleuren van het invloedspoor.
• 60 rode en 60 groene rails,
• 25 rode en 25 groene passagiers,
• 25 witte personen die de leden van de oppositie voorstellen,
• 1 rondeteller en de spelregels in het Engels.

SPELBESPREKING

Inleiding

De heuvels van Yorkshire stralen rust en vrede uit. Niemand die vermoed dat daar ooit een strijd tussen spoorwegmaatschappijen geleverd werd. De spelers zijn optimistische directeurs die geld zien in het transporteren van passagiers over deze vredige landen. Natuurlijk is de lokale bevolking niet opgezet met deze plannen. Invloed op hoog niveau is onontbeerlijk. Bovendien beschik je niet over voldoende middelen. Goede contacten met de twee grootste treinmaatschappijen levert naast treinen ook onderhandelingskracht op. Dit is nodig voor de verkoop van verlieslatende lijnen.

Voorbereiding

Leg het spelbord op tafel. Elke speler kiest een kleur en ontvangt het materiaal in die kleur.
De spelersvolgorde wordt willekeurig bepaald en vastgelegd met de spelerfiches op het spelbord.
Elke speler plaatst een fiche op veld 0 van het winst/verlies-spoor en respectievelijk op veld 1, 2, 1 en 1 van de verschillende invloedsporen.
Stop de ‘steen’ en ‘kaas’ kubusjes in de buidel. Leg er 2 (willekeurig getrokken) op elk gebied van het spelbord met een oranje of witte kubus. Verwijder kubusjes die niet overeenkomen met de kleur van het gebied. (In een gebied met een oranje kubus moet je witte kubussen verwijderen bijvoorbeeld.)
Stop daarna alle passagiers in de buidel. Zet er 3 op elke grote stad (vierkant symbool) en 2 op elke kleine stad (cirkel).
Zet de rondeteller op veld 1 van het rondespoor.

Spelverloop

Het spel duurt 4 (4 spelers) of 5 (3 spelers) ronden. Elke ronde bestaat uit een aantal fasen die hieronder kort beschreven worden.

Investeren.

Stop de invloedfiches in de kleuren van het invloedspoor in de buidel. Trek voor elk vak van de invloedtabel 1 fiche en leg ze in dit vak. Elke speler neemt 12 investeringsblokjes uit zijn voorraad. Als je aan de beurt bent, leg je een aantal van die blokjes in een vak van de invloedtabel. Je mag bieden op een vak waar reeds blokjes van een andere speler liggen, maar dan moet jouw bod hoger (= meer blokjes) zijn.
Dit gaat door tot alle spelers 2 vakken bezitten of tot niemand nog kan bieden.
Na het bieden, passen de spelers hun positie op de verschillende invloedsporen aan. De 8 vakken van de invloedtabel zijn genummerd. In die volgorde wordt ook de invloed aangepast. Dit is belangrijk voor de spelersvolgorde. Wie op een bezet vak van het invloedspoor komt, zet zijn fiche op de andere en komt eerder aan de beurt.
De invloedtabel
Op de bovenste vakken moet je minimum 3 blokjes bieden. De onderste vakken zijn vanaf 2 blokjes beschikbaar. Voor het bieden wordt op elk vak nog een fiche gelegd. Op die manier levert winst in één van de bovenste vakken 4 invloedpunten op, de onderste vakken leveren 3 invloedpunten op. De kleur van fiches geeft het soort invloed aan.

De invloedtabel.
Er zijn 4 soorten invloed.
Goverment Influence is belangrijk voor het omkopen van protesteerders. De posities in die kolom bepalen ook de spelersvolgorde voor het bouwen van sporen.
Engine Influence is belangrijk voor het kopen van treinen. De posities in die kolom bepalen de spelersvolgorde voor het kopen en transporteren.
MR – en NER Influence is belangrijk voor het bouwen van sporen en voor het verkopen van sporen.

Sporen bouwen.

De speler met het meeste invloed op het witte spoor (regering) start. Daarna komt de speler met het op één na meeste invloed. Dit gaat zo door tot elke speler 1 keer de kans gekregen heeft om sporen te bouwen.

• De sporen die je bouwt, moeten 1 lijn vormen. Splitsen is verboden.
• Je moet starten in een rode of een groene stad. In een latere ronde mag je vertrekken van een stad waar je reeds sporen bezit. Op die manier kunnen splitsingen ontstaan.
• Sporen mogen niet in de bergen (= rood gebied) liggen.
• Het bouwen van sporen in de vlakte kost 1 punt. Sporen die ook heuvels raken kosten 2 punten. Deze punten worden betaald met investeringsblokjes en invloed.
• Als je een rode of groene stad aandoet, moet je 1 punt inleveren op het overeenkomstig invloedspoor.
• Als je een gebied met leden van de oppositie (witte passagiers) verbindt, moet je 1 punt inleveren op het witte spoor. Daarna verwijder je de oppositieleden.

Treinen kopen en passagiers bewegen.

De volgorde van spelen wordt hier bepaald door de invloed op het bruine spoor. Als je aan de beurt bent, kies je één van onderstaande mogelijkheden.

• Trein kopen: bovenaan het spelbord staan 3 rijen met treinen die gekocht kunnen worden. Deze kosten 1, 2 of 3 invloedpunten. Betaal deze punten en zet een locomotief in jouw kleur op de trein die je koopt. Per rij mag je maar 1 trein bezitten. Elke trein geeft aan hoeveel passagiers en goederen hij kan vervoeren.
• Transporteren: steen en kaas worden via eigen spoor naar een neutrale stad getransporteerd. Leg de goederen die je transporteert in een passende wagon van één van jouw treinen. Groene passagiers moeten naar een groene stad gevoerd worden, rode passagiers naar een rode. Dit moet je terug via eigen spoor doen.
• Passen:als je past, is deze fase voor jou afgelopen. Als alle spelers gepast hebben, start de volgende fase.

De treinen.
Voorbeeld: oor de treinen in de bovenste rij betaal je 3 invloedpunten. De eerste trein kan 4 passagiers en 1 goed transporteren.

Winst en verlies.

Voor elke steen die je transporteert, ontvang je 2 Pond. Elke passagier en kaas levert 1 Pond op. Je verliest 1 Pond per eigen spoor op het spelbord. Het totaal dat je bekomt, duid je met een fiche op het winst/verlies-spoor aan. De volgorde van dit spoor geeft de spelersvolgorde voor het bieden aan. Getransporteerde goederen/passagiers leg je dan voor je op tafel.

Overnames.

Om niet voortdurend verlieslatend te zijn, is het nodig dat je eigen sporen verkoopt aan de twee grote maatschappijen. Elke speler krijgt 1 keer de kans om dat te doen. Vervang eigen sporen door rode of groene sporen. Voor elke passend invloedpunt dat je inlevert, mag je 2 sporen vervangen. Je levert dus groene invloedpunten in om groene sporen te vervangen. De sporen die je vervangt moeten van stad naar stad lopen en mogen niet splitsen. Steden die verbonden zijn met groene en/of rode sporen gelden als groene en/of rode steden. Dit is belangrijk voor het bepalen van bouwkosten en transportmogelijkheden.

De winnaar

Elke passagier en elk goederenblokje dat je vervoerd hebt, levert 1 punt op. Een set van 1 groene passagier, 1 rode passagier, steen en kaas levert 2 punten op. Dit totaal tel je bij jouw score op het winst/verlies-spoor. Voor elk van je eigen sporen op het spelbord verlies je nog 1 punt.
De speler met de hoogste score wint.

SPELBEOORDELING

Last Train to Wensleydale is het 6de spel uit de Treefrog lijn. Elk van deze spellen is genummerd en getekend door Martin Wallace zelf. Deze spellen bevatten alleen houten speelstukken en er worden er slechts 1500 per titel gemaakt wat natuurlijk de hoge prijs verklaart.
Martin Wallace heeft zijn hart verloren aan treintjes en alles wat daar mee te maken heeft. Ook hier is dat meer dan duidelijk. Toch slaagt Wallace erin zodanig te variëren dat het gevoel van herhaling niet toeslaat.
De spelregels doornemen vraagt heel wat concentratie. Niet omdat ze onduidelijk zijn, wel omdat de uitzonderingen op de regels hier en daar tussen de tekst staan. Het spelbord klaarzetten neemt wat tijd in beslag, ook omdat je ogen wat moeten wennen aan de rare kleurencombinatie. Dit vergeet je echter snel eenmaal je het spel begonnen bent. Als je dit spel goed wilt spelen, kan je niet anders dan er volledig in op gaan.
Je moet met heel veel zaken rekening houden, één misstap in het begin van een ronde kan fatale gevolgen hebben voor het vervolg ervan. De veiling is super belangrijk omdat de invloedpunten jouw verdere mogelijkheden bepalen. Zowel voor het bouwen van rails als voor het kopen van treinen als voor het transporteren als voor het verkopen van rails. Toch moet je niet te kwistig met je investeringsblokjes omgaan omdat je ze nog nodig hebt om bouwkosten te betalen.
De plaats waar je rails bouwt, beslis je best niet in één oogopslag omdat je daarbij rekening moet houden met volgende rondes. Je moet wat opties open houden.
Als je eigen sporen verkoopt, scoor je meer punten. Je verliest echter wel mogelijkheden wat bouwen en transporteren betreft. Alweer een moeilijke beslissing.
Last Train to Wensleydale is een ferm uit de kluiten gewassen treinspel. Het start wat stroef en het overzicht ontbreekt wat. Toch moeten heel wat keuzes gemaakt worden wat het spel heel interessant maakt. Of het ook interessant genoeg is om er 70€ voor neer te tellen, kan ik helaas niet in jullie plaats beslissen.

Als afsluiter bespaar ik jullie de zoektocht naar de andere spellen van de Treefrog lijn. Volgens jaar van uitgave zijn dat Tinner’s Trail, After the Flood, Steel Driver, Waterloo, Automobile, Last Train to Wensleydale, God’s Playground en Gettysburg.