SPELMATERIAAL

1 middenvak, wat plastiekzakjes en een buidel bevatten:

• 1 dubbelzijdig spelbord,
• 136 spoortegels,
  
  
• 10 stadsuibreidingen,
• 8 nieuwe steden,
  
• 7 actietegels,
• 96 goederen,
• 144 houten fiches (24 per kleur),
• 68 munten,
• een aantal spelelementen, goederen en fiches, voor latere uitbreidingssets
• 1 locomotief.

Hout en stevig karton zijn de gebruikte materialen. Duurzaam zal het materiaal dus zeker zijn. Alleen de indeling van de doos stoort mij een beetje. Maar daar kan ik natuurlijk niet blijven over zeuren. Heel wat uitgevers hanteren nu hetzelfde principe.

SPELBESPREKING

Inleiding

In stoom bouwen de spelers verbindingen tussen steden en dorpen met als bedoeling goederen te kunnen transporteren. Dit levert geld op dat geïnvesteerd kan worden in meer sporen en krachtigere treinen of in de ontwikkeling van dorpen en steden. Wie komt als beste investeerder uit de bus?

Voorbereiding

Het spelbord wordt op tafel gelegd, de locomotief op het rondespoor.
Elke speler kiest een kleur en ontvangt alle houten fiches in die kleur. Leg telkens één fiche op het scorespoor, het inkomstenspoor, het locomotievenspoor en het beurtvolgordespoor.
De goederen worden in de buidel gestopt en op elke stad van het spelbord worden 3 goederen gelegd. Ook op alle velden van de goederenvoorraad worden 3 goederen gelegd.
Het overig spelmateriaal wordt binnen handbereik gelegd.
De startposities worden aan het begin van het spel geveild.
Voor – en achterkant van het spelbord.

Spelverloop

Afhankelijk van het aantal spelers worden 7 tot 10 ronden gespeeld. Elke ronde verloopt volgens hetzelfde principe.

Geld opnemen en beurtvolgorde bepalen.

Alle spelers starten zonder geld en met een fiche op veld nul van het inkomstenspoor. Als je deze fiche een veld naar beneden schuift, ontvang je 5 miljoen. In het begin van een ronde beslis je hoeveel geld je wilt opnemen. Zet jouw fiche het gepaste aantal velden achteruit.
De beurtvolgorde wordt aan de hand van een veiling bepaald. Bieden gebeurt volgens de plaats op het beurtvolgordespoor. Wie past, zet zijn fiche op het laatste vrije veld van dit spoor. Dit gaat zo door tot alle spelers gepast hebben en er 1 hoogste bieder is. Die betaalt het bod aan de bank en zet zijn fiche op positie 1. Ook de speler op positie twee moet zijn bod aan de bank betalen. De laatste speler betaalt niks. De andere spelers betalen de helft van hun bod aan de bank.

Actietegels kiezen.

In beurtvolgorde kiezen de spelers één voor één een actietegel uit het aanbod van zeven. De verschillende voordelen zijn:

• Tijdens het bieden 1 keer passen zonder dat je jouw fiche op het beurtvolgordespoor moet leggen.
• Als eerste goederen transporteren.
• Een extra spoortegel mogen bouwen.
• Als eerste spoorwegen mogen bouwen.
• Een stad uitbreiden of passen = Nieuwe goederen op de stad leggen
• Jouw locomotief opwaarderen.
• Een stad bouwen of passen = Een nieuwe stad + goederen op een dorp leggen.

De voor – en achterkant van de actietegels. De cijfers op de voorkant bepalen de speelvolgorde in het eenvoudiger spel.

Sporen bouwen.

In beurtvolgorde kunnen de spelers hun spoorwegnet uitbreiden. Per beurt mogen maximum 3 spoortegels geplaatst worden. Leg een fiche op jouw spoor om aan te geven dat je het spoor bezit. Een verbinding tussen een stad/dorp en een stad/dorp wordt verder een link genoemd. Als een verbinding niet af is, moet je die de volgende beurt wel afwerken anders verlies je het bezit van die verbinding.
Voor het plaatsen van sporen moet je betalen, 1 miljoen per spooreinde op de tegel. Bouwen in dorpen of op water kost 1 miljoen, bouwen in de bergen zelfs 2 miljoen extra.

Transporteren en opwaarderen.

In deze fase komen de spelers elk 2 keer aan de beurt. Daarbij moet je kiezen of je wil tranporteren of opwaarderen. Je mag per ronde maximum 1 keer opwaarderen.
transporteren doe je door een goederenblokje over één of meerdere links naar een stad met dezelfde kleur te brengen. Je mag niet meer links gebruiken dan het niveau van jouw locomotief. Vandaar het nut van opwaarderen. Elke gebruikte eigen link levert jouw 1 handelspunt op. Als je links van andere spelers gebruikt, ontvangen ook zij handelspunten. Je moet tijdens het transporteren het meest eigen links gebruiken.

Inkomsten en schulden.

Afhankelijk van jouw positie op het geldspoor ontvang je inkomsten of moet je schulden betalen. Daarna moet je betalen voor het onderhoud van jouw locomotief, 1 miljoen per niveau.
Het geldspoor, de uitbreidingsvelden en het locomotiefspoor.

De winnaar

Telkens als je handelspunten ontvangt, moet je beslissen of je een gelijk aantal velden stijgt op het inkomstenspoor of op het scorespoor. Na de laatste ronde ontvangen de spelers nog 1 punt per eigen link en 1 punt per 2 velden boven nul op het inkomstenspoor. (Je verliest 2 punten per veld onder nul!) De speler met het meeste punten wint.

SPELBEOORDELING

Wie vertrouwd is met Railroad Tycoon zal ongetwijfeld met een sterk déja vu gevoel kampen. Logisch want Stoom is gebaseerd op Age of steam, toevallig ook het spel waarop Railroad Tycoon gebaseerd is. Natuurlijk zijn jullie vooral geïnteresseerd in de verschillen tussen Tycoon en Stoom. In een poging aan die nieuwsgierigheid te voldoen onderstaande opsomming.

• Het gigantische spelbord van Railroad Tycoon werd vervangen door een kleiner functioneler spelbord. Geen gesjouw meer met aandelen en gewriemel met veel te grote treintjes op veel te kleine vakjes.
• Alle spelers overlopen dezelfde acties. Je moet niet meer kiezen uit 6 verschillende acties tijdens de actiefase.
• Het bouwen van nieuwe steden en aanbrengen van extra goederen is geen op zichzelfstaande actie in Stoom. Je moet er de juiste actietegel voor kiezen. Opdrachtkaarten worden in Stoom niet gebruikt.
• In Tycoon werden goederen uit een buidel getrokken bij het uitbreiden. In Stoom kies je goederen uit het aanbod. De factor geluk is hier volledig weg.
• Punten en inkomen zijn in Tycoon met elkaar verbonden. In Stoom moet je kiezen wat je met je handelspunten doet. Geldmanagement is er een stuk belangrijker door geworden.
• Het bouwen van een Western link is (terecht) niet in Stoom opgenomen.
• Tycoon eindigde als een aantal steden zonder goederen kwamen te zitten. Daardoor duurde het spel soms wel heel lang of kwam het voor dat spelers alleen nog oog hadden voor het zo snel mogelijk beëindigen van het spel. Stoom eindigt na een vast aantal rondes waardoor je beter kan opbouwen. Vooral omdat je ook de actiemogelijkheden van andere spelers kan inschatten.
• Stoom laat de speciale opdrachtkaarten achterwege. Het spelmateriaal is bij Stoom misschien wel wat soberder.

Deze verschillen zorgen er voor dat Stoom iets beter scoort dan Railraod Tycoon. Het is een prima spel voor elke speler die van een uitdaging houdt. Gelegenheidsspelers zullen het onderweg waarschijnlijk wat opgeven. Ik behoor tot de eerste categorie en geniet van dit prachtige treinspel.
Ter volledigheid vermeld ik nog dat Stoom ook regels bevat voor een vereenvoudigde versie. Daarin wordt de beurtvolgorde bepaald door de actietegels en moet je niet betalen voor onderhoud van de locomotieven. Je mag ook op elk ogenblik geld opnemen. Terwijl ik toch over spelregels bezig ben, die van Stoom heb ik toch een keer of drie moeten doorlezen en het is toch al een tijdje geleden dat dat nog nodig was.