SPELMATERIAAL

De speldoos die moeilijk opengaat en veel te klein is, zit volgepropt met:

• 1 spelbord,
• 1 goederen/actietabel,
• 1 inkomstentabel,
• 1 blad met twee varianten, één voor solitair spel en één voor twee spelers,
• 8 witte dorpsschijven,
• 136 spoortegels,
• 8 stadtegels,
• 96 goederenblokjes,
• 25 locomotieven in elk van de 6 kleuren,
• 5 speelschijven in elk van de 6 kleuren,
• biljetten van 1, 5 en 10 Dollar,
• 1 rondepion,
• 6 dobbelstenen,
• 1 buidel
• en de spelregels in het Nederlands.

Het spelmateriaal past nauwelijks in de speldoos. Er zijn ook te weinig zakjes meegeleverd om alles mooi te kunnen opbergen.

SPELBESPREKING

Inleiding

Age of Steam is de moeder der treinspellen. De spelers bouwen elk een eigen spoorwegennet waarop ze goederen vervoeren. Dit lever geld en aanzien op.

Voorbereiding

Leg het spelbord op tafel. Leg de goederen/actietabel, de inkomstentabel, de stadstegels, de gemarkeerde spoorlijntegels en de dorpschijven naast het spelbord.
Doe alle goederenblokjes in de zak en plaats op elk veld van de goederen/actietabel een blokje. Plaats 3 goederenblokjes in Pittsburg en Wheeling. In elke andere stad komen twee blokjes.
Elke speler ontvangt 20 locomotieven en 5 speelschijven in zijn kleur.
Plaats 1 schijf op veld 0 van het inkomstenspoor en 1 schijf op veld 1 van het locomotiefspoor.
Elke speler gooit 3 dobbelstenen om de speelvolgorde te bepalen. Deze wordt met een schijf op het volgordespoor aangegeven.
Tenslotte plaatsen alle spelers 1 schijf op vak 2 van het aandelenspoor. Dit levert 10 Dollar op.

Spelverloop

Age of Steam wordt gespeeld op een spelbord vol zeshoekige velden. Dit kunnen stadsvelden, dorpsvelden, landvelden, bergvelden of riviervelden zijn. Aan de hand van spoortegels bouwen de spelers spoorlijnen tussen de verschillende dorpen en steden. Daarover proberen ze goederen te transporteren.
Afhankelijk van het aantal spelers worden 6 tot 10 ronden gespeeld.

Aandelen en speelvolgorde.

Om beurt krijgen de spelers de kans om aandelen uit te geven. Elk aandeel levert 5 Dollar op. Het aantal uitgegeven aandelen wordt aangegeven op het aandelenspoor.
Daarna bieden de spelers om de speelvolgorde te bepalen. Wie eerst past, schuift zijn steen op het hoogst vrije vak van het volgordespoor en komt dus als laatste aan de beurt. Als je niet wil passen, moet je het huidig bod verhogen. Dit gaat zo door tot iedereen gepast heeft.
De speler op de laatste positie hoeft zijn bod niet te betalen. De twee eerste spelers betalen hun bod volledig en de overige spelers betalen de helft van hun bod.
Op onderstaande tabel wordt het aantal ronden, de punten, de kracht van de locomotieven, de speelvolgorde en de uitgegeven aandelen bijgehouden.

Acties kiezen.

De actietabel toont 7 verschillende acties. In spelersvolgorde kiezen de spelers om beurt 1 actie. Dit geven ze aan door er hun laatste speelschijf op te leggen. De zeven acties zijn:

• Als eerste goederen vervoeren.
• Als eerste bouwen.
• Een extra spoortegel bouwen.
• De locomotief verbeteren.
• Een stad bouwen.
• Twee goederenblokjes op de goederentabel plaatsen.
• Eén keer passen zonder uit de biedronde te vallen.

Bovenaan de goederentabel, onderaan de actietabel.

Spoorlijnen bouwen.

Om beurt bouwen de spelers spoorlijnen. Als je aan de beurt bent, mag je maximum 3 spoortegels bouwen. Om aan te geven dat je de spoorlijn bezit, zet je er een eigen locomotief op. Spoorlijnen die een stad of dorp verbinden met een andere stad of dorp zijn afgebouwd en worden een verbinding genoemd. Niet afgebouwde spoorlijnen moeten in een volgende beurt afgebouwd worden. Als je dit niet doet, kunnen andere spelers met de spoorlijn weglopen.
De kostprijs van het bouwen is afhankelijk van het terrein waarop je bouwt. Ook het soort spoor beïnvloedt de prijs. Zo betaal je 2, 3 of 4 Dollar om sporen te leggen in gras, rivier of berggebied. Dubbele sporen zijn steeds 1 Dollar duurder en voor Kruisende sporen wordt nog een extra Dollar aangerekend. Gemarkeerde spoortegels kosten 1 Dollar + 1 extra Dollar per toegang.
4 rijen met sporen: enkele sporen, kruisende sporen, dubbele sporen en gemarkeerde sporen.

Je mag ook tegels vervangen of een onafgebouwde spoorlijn van richting veranderen. Dit kost meestal 2 Dollar. Tegels vervangen door kruisende tegels of tegels in Dorpen vervangen, is 1 Dollar duurder. Je kan nooit spoorlijnen van andere spelers veranderen.
De speler die de actie stad bouwen kiest, mag naast zijn 3 spoortegels ook een stad bouwen. Een stad moet altijd op een dorp gebouwd worden.
Elke stad draagt een letter. Dit is belangrijk voor het aanvullen van goederen later in de ronde.

Goederen vervoeren of locomotief verbeteren.

In deze fase komen alle spelers 2 keer aan de beurt. Je kan dan goederen vervoeren of je locomotief opwaarderen. Per ronde kan je jouw locomotief maar 1 keer verbeteren.
Goederen worden naar een stad van dezelfde kleur vervoerd via afgebouwde spoorlijnen. De kracht van je locomotief bepaalt hoeveel verbindingen je daarbij mag gebruiken. Elke spoorlijn die je daarbij gebruikt verhoogt het inkomen van zijn eigenaar met 1.

Inkomen en onkosten.

De schijfjes op het inkomstenspoor geven aan hoeveel Dollar de spelers ontvangen. Daarna betalen de spelers 1 Dollar per aandeel dat ze hebben uitgegeven en 1 Dollar per niveau van hun locomotief. Onkosten worden cash betaald. Als je niet kan betalen, wordt je schijf op het inkomstenspoor verplaatst. Je gaat failliet als dat ook niet lukt.

Eind van een ronde.

Op het inkomstenspoor staat aangegeven hoe de inkomsten van de spelers verminderen. Hoe meer je verdient, hoe groter de terugval. (Zie afbeelding bij aandelen en speelvolgorde, de negatieve getallen geven aan hoeveel belasting je moet betalen.)
Daarna worden nieuwe goederenblokjes op het spelbord geplaatst. Er worden evenveel dobbelstenen gegooid als er spelers zijn. In combinatie met de goederentabel wordt bepaald waar de nieuwe goederen komen.
Als laatste wordt de rondepion 1 plaats naar rechts verschoven.

Uitbreidingen Barbados en Sint Lucia.

Barbados biedt de mogelijkheid voor solitair spel. De paarse goederenblokjes en de tegels E, F, G en H doen niet mee. Leg 1 goederenblokje op elke gele stad. Er zijn slechts 4 acties mogelijk: extra tegel, locomotief verbeteren, stad bouwen en goederenblokjes plaatsen. Je moet per ronde 1 actie kiezen en pas als alle vier acties 1 maal gekozen zijn, zijn alle acties terug beschikbaar. Per ronde mag je maximaal 1 aandeel uitgeven. Tijdens de productiefase worden 2 dobbelstenen gegooid en er worden 10 rondes gespeeld. Je wint als je met jouw geld je uitgegeven aandelen kan terugkopen.

Sint Lucia zet twee spelers aan het werk. Op elk vakje (uitzondering steden en bergen) wordt een goederenblokje gelegd. De speelvolgorde wisselt elke ronde. Om startspeler te zijn betaal je 5 Dollar. Doe je dit niet, dan kan de andere speler dit doen. Je blijft startspeler als die ook past.
Als je sporen bouwt, mag je de goederen direct vervoeren, ook als is de spoorlijn niet af. Er komen nooit nieuwe goederen op het spelbord en er worden 8 ronden gespeeld. De speler met het meeste punten wint.

De winnaar

Na de laatste ronde tellen de spelers hun punten:

• Getal op het inkomenspoor x3
• 1 punt voor elke spoortegel van een afgewerkte verbinding.
• – 3x het aantal uitgegeven aandelen.

SPELBEOORDELING

Age of Steam is de klassieker van de treinspellen. Logisch dus dat QWG met een nieuwe uitgave voor de dag komt. Wel raar dat ook Phalanx met een gelijkaardig spel, namelijk Stoom, komt opdagen. Blijkbaar is er een kleine strubbeling tussen de twee hoofdrolspelers van de originele versie uit 2002, Martin Wallace en John Bohrer, waardoor er nu twee vernieuwde versies beschikbaar zijn.
Klassiekers kunnen niet in een spellenkast ontbreken en dat is ook voor Age of Steam het geval. De ergernis die mij overvalt bij het openen van de doos, kwijnt weg terwijl ik aan het spelen ben. Dit spel zit heel goed in elkaar en biedt een 90 minuten durende uitdaging. Elke actie die je uitvoert, is belangrijk: hoeveel geld neem je op? Hoe belangrijk is de startpositie? Welke actie biedt het meeste voordeel? Waar en hoeveel sporen ga je bouwen? Welke goederen moet je eerst transporteren of ga je eerst de locomotief opwaarderen? Daarbij moet je ook nog eens rekening houden met wat andere spelers eventueel kunnen doen. Vergeet wel niet dat geld heel belangrijk is. Eens je zonder zit, mag je de overwinning op je buik schrijven.
Wat de ergernis betreft, vind ik de doos veel te klein om de massa aan spelmateriaal op te bergen. Bovendien staken in mijn doos slechts 2 plastiekzakjes. De spelregels zijn niet super duidelijk en de twee extra borden missen wat kleur.
In mijn speldoos trof ik wel de uitbreiding Barbados – St Lucia aan. Het solitaire spel Barbados kan even boeien, maar na twee pogingen had ik het wel gehad. De bedoeling is dat je jouw uitgegeven aandelen terugkoopt. Je score is gelijk aan het geld dat je overhoudt. De eerste keer behaalde ik 51 punten de tweede keer 70. De uitdaging is dus wat klein. Je kan natuurlijk streven naar hogere scores, maar daar houd ik me niet mee bezig. Vooral omdat ik denk dat dit een kwestie van geluk is, de juiste goederen op het juiste moment op de juiste plaats. In de spelregels staat trouwens aangegeven dat je een eerste spel makkelijker kan maken door meer goederenblokjes in de steden te leggen, maar ik zie niet in waarvoor dat nodig zou zijn. Je zou die variant trouwens vanaf 6 jaar kunnen spelen?
St. Lucia is een variant voor twee spelers die mij prima bevallen is.
In zijn geheel is Age of Steam zeker en vast een aanrader. Toch geef ik de voorkeur aan Stoom, mocht ik moeten kiezen. Stoom oogt mooier, heeft een handiger spelbord en een leuker mechanisme wat punten/inkomen betreft. De spelregels zijn wel nog een stuk onduidelijker dan die van Age of Steam.
Ik moet echter niet kiezen, bezit ze allebei en vind dat niet zo erg.