SPELMATERIAAL

De speldoos bevat heel wat spelmateriaal:

• 1 spelbord,
• 1 elementenbord,
• 7 volkenborden,
• 56 terreintegels,
• 65 arbeiders,
• 95 munten,
• 65 krachtblokjes,
• 1 startspelerpion,
• 17 actiefiches,
• 1 “einde van het spel”-fiche,
• 5 “100 punten” fiches,
• 28 gunsttegels,
• 10 stadstegels,
• 9 bonuskaarten,
• 5 overzichtskaarten,
• 8 scoretegels,
• 8 nederzettingen, 4 handelshuizen, 1 burcht, 1 heiligdom, 3 tempels, 7 priesters, 3 bruggen en 7 markeerstenen in elk van de 7 kleuren en de spelregels in het Nederlands.

SPELBESPREKING

Inleiding

Je bent leider van één van de bevolkingsgroepen in Terra Mystica. Probeer je volk zo goed mogelijk te ontwikkelen door nederzettingen, handelshuizen, tempels, heiligdommen en burchten te bouwen. Bouwen kan je alleen op die ondergrond waarop je volk zich thuisvoelt. Helaas is de ruimte beperkt!

Voorbereiding

Lees pagina 4, 5 en 6 van de spelregels en voer de gevraagde voorbereidingen uit.
Het komt er op neer dat elke speler een volk kiest en start met 1, 2 of 3 nederzettingen op het spelbord. Daarnaast start elke speler met een basisinkomen dat afhankelijk is van het volk waarmee hij speelt.
Het spelbord.

Spelverloop

De strijd in Terra Mystica wordt in zes ronden gestreden. Elke ronde bestaat uit drie fases.

Inkomen

Tijdens deze fase krijgen de spelers arbeiders, munten, priesters en kracht. Het aantal is afhankelijk van de gebouwen die op het spelbord staan, de gunsttegels die je bezit en de gekozen bonuskaart. Inkomsten staan altijd afgebeeld boven een open hand.
Inkomen op het volkenbord: afhankelijk wat je gebouwd hebt. In onderstaand voorbeeld ontvang je 1 arbeider per gebouwde nederzetting, 2 munten en 1 kracht per gebouwd handelshuis, 2 kracht en een extra actie als je de burcht gebouwd hebt, 1 priester per gebouwde tempel en nogmaals 1 priester als je het heiligdom bouwt. Na het bouwen van een tempel/heiligdom ontvang je direct een gunsttegel.

Inkomen van gunsttegels: 1kracht en 1 arbeider/3munten/4 kracht.

Inkomsten van bonustegels: afhankelijk van de gekozen tegel.

Acties

Tijdens de actiefase voeren de spelers om beurt 1 actie uit. Er zijn 8 mogelijkheden:

• Bouwen: transformeer eventueel eerst een terreinveld en bouw er daarna een nederzetting op. Je moet vanzelfsprekend de bouwkosten betalen. Terrein transformeren doe je met spades. Daarvoor moet je dan weer arbeiders inruilen. De kosten van een nederzetting staan op je volkenbord. Elk volkenbord bevat een transformatiecirkel die aangeeft hoeveel spades je nodig hebt om het terrein te transformeren.
  
• Vooruit gaan op het scheepsspoor: zet jouw markeersteen 1 stap vooruit op het scheepsspoor. Je moet de afgebeelde kosten betalen. Dit heeft als voordeel dat je land aan de overkant van rivieren kunt transformeren/bebouwen.
  
• Wisselkoers voor spades: zet je markeersteen één veld verder op de wisselkoers. Het inruilen van arbeiders voor spades kan nu tegen een gunstiger tarief.
  
• Gebouwen opwaarderen: neem een eigen gebouw van het spelbord, plaats het terug op je volkenbord. Neem een ander gebouw van je volkenbord en zet het op het spelbord op de plaats die je zopas vrijgemaakt hebt. Opwaarderen doe je in de aangegeven volgorde. Na deze actie veranderen je inkomsten voor de volgende ronde.
• Bidden: zet een priester op het elementenbord en verplaats je markeersteen in dezelfde kolom het aangegeven aantal velden vooruit. Dit is één manier om vooruit te gaan op de elementensporen. De priester blijft staan tot het eind van het spel. Je mag de priester ook terug in je voorraad leggen, maar dan ga je maar 1 veld vooruit.
  
• Krachtacties:beweeg krachtblokjes van schaal 3 naar schaal 1 om krachtacties uit te voeren. Op het spelbord staan 6 mogelijke krachtacties die slechts één keer per ronde geactiveerd kunnen worden. Als je kracht ontvangt, beweeg je krachtblokjes van schaal 1 naar schaal 2. Als schaal 1 leeg is, beweeg je blokjes van schaal 2 naar schaal 3. De blokjes in schaal 3 zijn de enige die gebruikt kunnen worden om krachtacties uit te voeren. Je mag een blokje uit schaal 2 vernietigen en een ander blokje uit schaal 2 in schaal 3 leggen.
  Je kan kracht ook gebruiken om conversies uit te voeren. Dit geldt niet als een actie. De mogelijke conversies staan bij de krachtschalen.
  
• Speciale acties: deze acties kunnen net als krachtacties maar één keer per ronde geactiveerd worden. Je hebt er wel geen kracht voor nodig. Speciale acties staan in oranje zeshoeken en zijn te vinden op bonustegels, gunsttegels en volkenborden.
  
• Passen: als je past moet je jouw bonustegel ruilen voor een andere. De speler die als eerste past, wordt startspeler in de volgende ronde. Als alle spelers gepast hebben, start de volgende fase.

Elementenbonus

In deze fase kun je bonussen ontvangen. Die is afhankelijk van de huidige scoretegel en jouw plaats op het overeenkomstige elementenspoor. De eerste tegel in het voorbeeld hieronder: tijdens de ronde ontvang je 2 punten telkens als je een spade gebruikt. Op het eind van de ronde krijg je evenveel munten als je positie op het elementenspoor ‘aarde’.

Bijzonderheden

• Terreinvelden die één zijde met elkaar delen zijn direct aangrenzend. Terreinvelden die door water gescheiden zijn maar aan de hand van schepen bereikt kunnen worden zijn indirect aangrenzend. Je kan alleen bouwen op velden die direct of indirect verbonden zijn met eigen gebouwen.
• Aan de hand van een krachtactie kan je een brug over water bouwen om indirect aangrenzende velden direct aangrenzend te maken. Dit is belangrijk voor het bouwen van een stad.
• Je kan een stad stichten als minsten 4 van jouw gebouwen direct aan elkaar grenzen op voorwaarde dat de totale kracht van die gebouwen minstens 7 bedraagt. Elk gebouw heeft een eigen krachtwaarde. Als je een stad bouwt, neem je een stadtegel uit de voorraad en leg je die onder één van de betreffende gebouwen. Een stad levert direct een aantal punten en inkomsten. Daarbovenop levert elke stad een sleutel op. Die heb je nodig om op een elementenspoor van veld 9 naar 10 te gaan.
  
• Een nederzetting bouwen naast een gebouw van een andere speler is goedkoper. Die andere speler ontvangt in ruil daarvoor wel kracht afhankelijk van de krachtwaarde van zijn aangrenzende gebouwen. Ook als je gebouwen opwaardeert ontvangen de andere spelers kracht voor aangrenzende gebouwen.
• Elk volk (met uitzondering van de Auren) heeft een speciale vaardigheid die bij de start van het spel geactiveerd wordt. Daarnaast kan je een tweede vaardigheid activeren als je de burcht bouwt.
  De chaostovenaars starten het spel met slechts 1 nederzetting. Na het bouwen van de burcht, krijg je een actiefiche. Je kan deze inzetten om een dubbele beurt uit te voeren.
  

De winnaar

Het spel eindigt na de zesde ronde. De spelers ontvangen extra punten:

• 8, 4 en 2 punten per elementenspoor, afhankelijk van jouw positie op het elementenspoor.
• 18 punten voor de spelers met het grootste dorp. 12 en 6 punten voor de 2de en 3de in rang.
• 1 punt voor elke 3 munten.

De speler met het meeste punten wint.

SPELBEOORDELING

De tijd dat ik op de hoogte was van alles wat spellenland te bieden heeft, is lang voorbij. Het aantal uitgevers stijgt nog altijd, sommige uitgevers laten de ene na de andere titel (soms meerdere tegelijk) op ons los. Het aanbod groeit en in principe is dat voor de koper een goede zaak. Het nadeel is dat niet alles wat in de rekken komt, kwaliteit is. In het verleden kon ik na wat speur en leeswerk het kaf van het koren scheiden. Vanwege het steeds groter wordend aanbod en het steeds kleiner worden van mijn vrije tijd, slaag ik daar momenteel niet meer in.  Terra Mystica heb ik op goed geluk uit het rek genomen, gewoon omdat de naam goed klinkt.
Impulsief kopen vind ik leuk omdat alles nieuw is:
het openen van de doos,
het spelmateriaal controleren,
de spelregels een eerste keer lezen,
het spel klaarzetten,
een  eerste keer spelen,
zalig!
Op voorwaarde dat het spel aan mijn eisen voldoet natuurlijk. Wel, Terra Mystica ontdekken, vond ik zalig. In de doos schuilt heel wat spelmateriaal dat van hoge kwaliteit is. De spelregels zijn vrij duidelijk en de kleine kadertjes die wat uitleg geven over de verschillende volkeren zijn een goede poging om wat sfeer te scheppen.
De speluitleg neemt wel wat tijd in beslag. Niet dat Terra Mystica zo moeilijk is maar er is heel wat waarmee je rekening moet houden. Een eerste kennismaking werk je daardoor niet af in de vooropgestelde 25’ per persoon. Niet erg, want er is zoveel te doen dat er van verveling geen sprake is. Hoewel de opdracht vrij simpel is, is de weg ernaar toe een ander paar mouwen.
Het bouwen van een rijk kost heel wat grondstoffen en die zijn, zoals altijd in goede spellen, schaars. Het kiezen voor nieuwe nederzettingen heeft 2 voordelen; je ontvangt steeds meer arbeiders en je kunt ruimte op het spelbord inpalmen. Het nadeel is dat je binnen de kortste keren zonder munten en kracht zit. Opwaarderen is de boodschap. Niet alleen verzamel je op die manier munten en kracht, het is ook de manier om de extra vaardigheid van je volk te activeren en om gunsttegels te verzamelen. Gunsttegels zijn uiterst belangrijk. Hoe vroeger je ze bezit, hoe groter het rendement! Opwaarderen is ook belangrijk als je steden wilt bouwen. Verlies echter het spelbord niet uit het oog of je raakt ingesloten.
Alsof die keuze nog niet moeilijk genoeg is, moet je tussendoor nog vooruitgang boeken op de elementensporen, het scheepsspoor en de wisselkoers. Bovendien moet je ook rekening houden met de bonustegels, scoretegels en de verschillende krachtacties. Die krachtacties zijn trouwens een belangrijk onderdeel  van het spel.  Kracht komt van pas als je net één munt of arbeider ontbreekt, als je moeilijk spades kunt verzamelen, als je jouw geldvoorraad een ‘boost’ wilt geven of als je twee gebouwen met elkaar wilt verbinden. Daarbij moet je het opofferen van kracht in de tweede schaal (bijvoorbeeld tijdens de eerste ronde) zeker overwegen! De krachtacties zorgen ook voor extra interactie omdat ze slechts één keer per ronde geactiveerd kunnen worden.
Als kers op de taart zijn er maar liefst 14 verschillende volkeren. Die zorgen voor een grote herspeelbaarheid. Als je alle volkeren wilt leren kennen, moet je al 14 keer rond de tafel zitten. (Ik ga er hier vanuit dat je de mogelijkheden van een volk pas leert kennen als je er zelf mee speelt). Ook de verschillende combinaties van volkeren zorgen voor verschillende spelbelevingen. Het volk dat je kiest bepaalt vanzelfsprekend ook je spelstijl. Alleen als je optimaal profiteert van de vaardigheden van je volk, kan je zegevieren.

Terra Mystica is een lekkernij voor veelspelers die graag pittige kost verteren.