Een simpel dobbelspelletje? Niet bij Ganz schön clever. Het staat elke worp bol van de tactische beslissingen. Het is verslavend, omdat je het gevoel dat er meer te ontdekken valt. Voor iedereen die meer wil dan Qwixx.
Speltitel: Ganz schön clever (nog niet in het Nederlands verschenen, maar dat zal rap gebeuren)
Auteur: Wolfgang Warsch (ook van The Mind)
Jaar: 2018
Genre: Dobbelspel of Roll and write
Prijs: rond de 12€
In het kort
In je beurt gooi je drie keer met 6 gekleurde dobbelstenen. Na elke worp kies je een kleur en kruis je dit getal door of vul je het getal in, dit hangt van de kleur af. Deze dobbelsteen gooi je niet nog eens deze beurt en alle dobbelstenen met een lager ogenaantal worden in het midden gelegd. De rest gooi nog een keer en herhaal deze stappen. Uit de dobbelstenen die je niet hebt gebruikt, kiezen je tegenspelers nu eentje uit en vullen dit ook op hun blaadje. Bij elke kleur wordt op een andere manier gescoord en je kunt ze ook allemaal op een andere manier invullen. Bij geel kruis je gewoon het betreffende ogenaantal door en als je een column vol hebt, dan scoor je punten. Bij paars vul je de ogen in en dat is ook meteen je score, maar deze moet altijd hoger zijn dan de vorige. Verder kun je bepaalde boni ontvangen als je een vakje aankruist, met deze boni kun je vaak in een andere kleur nog een vakje aankruizen of invullen. Doe je dit slim, dan kun je combo’s bouwen, waarbij je opeens heel wat vakjes aan kan kruizen.
In het begin van het spel, zul je het als elk ander dobbelspel ervaren, maar zodra je je eerst bonus ontvangt en een andere kleur mag aankruizen, begint Ganz schön clever echt leuk te worden. Je begrijpt opeens dat het efficient zetten van kruizen waardoor je bonus ontvangt, het hart van het spel is. Je gaat opeens een stuk langer nadenken over je beurten, wat ook het enige nadeeltje is van dit spel tegenover andere dobbelspellen in zijn genre, andermans beurten kunnen lang duren. Dit is echter een heel klein minpuntje, want voor de rest is dit een prima spel en waarschijnlijk het beste roll and write spel op dit moment.
Pluspunten
- Korte speeltijd
- Veel te ontdekken qua tactiek
- Simpele regels
- Makkelijk mee te nemen en op te zetten
Minpunten
- Beurten van andere spelers kunnen lang duren
Spelverloop
Het spel verloopt in 4, 5 of 6 ronden bij 4, 3 of 2 spelers. Als een ronde begint, kruist iedereen het rondennummer bovenaan aan en ontvangt bij de eerste drie ronden een extra actie (zie ‘Extra acties’). Bij de vierde ronde moet iedereen of bij geel, blauw of groen een kruis zetten of bij oranje of paars een 6 invullen (zie ‘Kleuren’ verderop). Het spel eindigt na 4, 5 of 6 ronden, degene met de meeste punten, wint.
Als je aan de beurt bent, gooi je met zes dobbelstenen in de kleuren geel, blauw, wit, groen, oranje en paars. Je kiest een dobbelsteen en je legt deze vervolgens op jouw scoreblaadje, deze dobbelsteen kun je in deze beurt niet nog een keer gebruiken. Vervolgens kruis je het betreffende vakje op je blaadje aan of vul je het aantal ogen in (zie ‘Kleuren’ verderop). Alle dobbelstenen die een ogenaantal hebben lager dan de steen die je hebt gekozen, gaan op het zilveren schaaltje dat op de doos is afgebeeld. Daarna gooi je nog eens met de resterende dobbelstenen en herhaal je de stappen. Vervolgens gooi een derde en laatste keer. Alle overige dobbelstenen gaan op het zilveren schaaltje. Alle andere spelers kiezen nu een dobbelsteen uit van het schaaltje en kruizen deze aan op hun scoreblaadje, dit doet iedereen tegelijkertijd. Hierna is de volgende speler aan de beurt.
Kleuren
Gele dobbelsteen
Met deze dobbelsteen kruis je het getal door in het gele vak. Heb je een hele kolom aangekruist, dan krijg je het aantal punten dat er onder staat. De rijen geven je boni.
Blauwe dobbelsteen
Tel bij deze dobbelsteen altijd de witte dobbelsteen op. Dit getal kruis je door in het blauwe vak. Hoe meer kruizen, hoe meer punten. De rijen en kolommen geven je boni.
Groene dobbelsteen
Je kruist de vakjes in het groene kader van links naar rechts aan. In het vakje staat hoeveel ogen de groene dobbelsteen minstens moet hebben om te kruizen. Hoe meer kruizen, hoe meer punten. Bepaalde vakjes geven je boni.
Oranje dobbelsteen
Je gaat weer van links naar rechts en je vult het aantal ogen in. Er zijn verder geen restricties. Het aantal punten is de som van de ingevulde ogen. Sommige vakjes verdubbelen het aantal ogen en het vakje helemaal rechts verdrievoudigd zelfs het aantal ogen. Bepaalde ingevulde vakjes geven je boni.
Paarse dobbelsteen
Van links naar rechts invullen en het getal dat je wilt invullen, moet groter zijn dan het getal links ernaast. Rechts van een 6 mag je alles invullen. Het aantal punten is de som van de ingevulde ogen. Paars is waarschijnlijk het moeilijkst in te vullen, maar geeft je de beste boni.
Witte dobbelsteen
Je kunt deze dobbelsteeen gebruiken als joker voor de kleuren geel, groen, oranje en paars. Of je kunt hem in combinatie met de blauwe gebruiken om een blauw vakje aan te kruizen.
Extra acties
Aan het begin van ronde 1, 2 en 3 ontvang je een extra actie. Je omcirkelt de betreffende actie bovenaan het blad. Nu kun je deze acties gebruiken. Als je een extra actie gebruikt, kruis je deze aan en is het niet meer beschikbaar. Ook na het aankruizen of invullen van getallen kun je deze extra acties krijgen. Er zijn twee soorten acties: ‘Herhalen’ en ‘+1’. Met de herhalen-actie kun je alle dobbelstenen die je zojuist hebt gegooid nog een keer gooien. Met de ‘+1’-actie kun je aan het eind van de beurt, nogmaals een dobbelsteeen gebruiken. Je kunt meerdere ‘+1’-acties doen aan het eind van de beurt, maar altijd met verschillende dobbelstenen.
Boni
Door het maken van volle rijen of kolommen (geel en blauw) of het aankruizen of invullen van bepaalde vakjes (groen, oranje en paars) kun je boni ontvangen waarbij meteen een kruis mag zetten in een andere kleur of een getal mag invullen. Als je door het aankruizen van een vakje nog een keer een boni ontvangt, moet je deze ook meteen doorvoeren. Dit kan dus leiden tot kettingreacties.
Vossen
In plaats van boni kun je ook vossen vrij spelen. Op het eind van het spel is 1 vos net zoveel waard als de kleur met de minste punten.
Conclusie
Met Ganz schön clever is het genre Roll and Write volwassen geworden. Ik verwacht dat we nog veel van dit soort dobbelspellen gaan zien – nu de ban gebroken is.
Het is een briljant, verslavend, tactisch dobbelspelletje. Ik ben er zeer onder de indruk van. Ik hou van de roll and write-spelletjes, omdat ze lekker snel wegspelen, zoals Qwixx en Keer op keer. En dit is de kers op de taart. Hoewel ik het in hetzelfde type spel zou plaatsen als de voorgaande twee, voegt Ganz schön clever veel meer tactiek toe. De eerste ronde van je eerste spel zul je misschien met grote ogen naar je blaadje kijken en geen idee hebben, hoe dit beest te verslaan, maar naarmate het spel vordert begin je in te zien, hoe het spel in elkaar steekt. Als je eerste spel afgelopen is, wil je meteen weer spelen om het ‘geleerde’ in de praktijk te brengen. Maar ook daarna begin je meer patronen beter te zien. Het meest efficient gebruik maken van de verschillende boni en ook de extra acties zijn constante factoren bij je beslissingen. Je probeert jezelf zo goed mogelijk neer te zetten voor de belangrijke latere rondes, waar je de boni vrijspeelt. En daarna ga je ook nog letten op wat andere spelers hebben, zodat je hen niet de beste dobbelstenen overlaat.
Het is een supergevoel als je in een beurt drie of vier elkaar je boni kunt gebruiken: door deze paarse 5 kan blauw kruizen, waardoor een oranje 4 kan neerzetten, waardoor ik een paarse 6 kan neerzetten, enz. De sneaky vossen kunnen je op het eind ook heel wat punten brengen, als je de kleuren regelmatig hebt aangekruisd.
Ganz schön clever is de aanrader voor iedereen die van dobbelspellen houdt, maar ook voor iedere spellenliefhebber. Kopen!
Bedankt voor deze review.
Dit spel moet ik zeker eens proberen! Ik ben een grote fan van Roll&Write. 🙂