SPELMATERIAAL

In de speldoos vind je:

• 1 dubbelzijdig spelbord,
• 60 bouwkaarten in 5 kleuren,
• 50 bouwkaarten in dezelfde kleuren maar met zwarte cijfers,
• 72 flatgebouwen (18 per kleur),
• 36 winkels (4 verschillende soorten),
• 4 overzichten,
• 2 stadstenen,
• 2 bouwstopschilden,
• 6 commissiefiches,
• de spelregels in het Duits.

SPELBESPREKING

Inleiding

De spelers bevinden zich in Manhatten. Flatgebouwen schieten als paddestoelen uit de grond en bepalen het uitzicht van de horizon langs Fifth Avenue. De waarde van een flatgebouw hangt af van het aantal verschillende winkels die zich in de buurt bevinden.

Voorbereiding

Kies een kant van het spelbord en leg het centraal.
Schud de winkelfiches en leg er 1 in elke wijk. Kies zelf de kleur van de bouwplaats, maar zorg ervoor dat er per kleur maximum 2 winkelfiches liggen. Leg daarna 20 winkelfiches op het spelbord, de rest heb je niet nodig.
De gekleurde bouwkaarten worden per kleur geschud en vormen 5 gedekte stapels. De zwarte bouwkaarten worden eveneens geschud en vormen 1 gedekte stapel. Geef elke speler 1 gekleurde kaart van elke stapel en 4 zwarte kaarten.
Elke speler ontvangt 5 flats. 1 wordt als telsteen gebruikt, 3 vormen een persoonlijke voorraad en 2 worden op het spelbord gezet.
De commissiestenen en de stadstenen worden op het het spelbord gezet.

Spelverloop

Het spelbord toont een aantal wijken van Manhatten. Elke wijk bevat 5 bouwplaatsen (1 in elke kleur). Central Park bevindt zich rechts van de wijken. De spelers proberen hun flats zo gunstig mogelijk op het spelbord te plaatsen. Om beurt kiezen de spelers één actiemogelijkheid.
Het spelbord.

4 actiemogelijkheden.

• Neem 3 flats uit de algemene voorraad en leg ze in jouw persoonlijke voorraad.
• Plaats een winkel op een bouwplaats naar keuze. Op elke bouwplaats kunnen maximum 2 winkels gebouwd worden. Op een bouwplaats met een flat, kan natuurlijk geen winkel komen. De winkels moeten uit het meest linkse blok van het aanbod komen. De laatste winkel van een blok wordt altijd op Central Park gelegd.
• Een zwarte kaart nemen en een stadsteen verplaatsen. Stadstenen worden altijd 1 wijk naar rechts verplaatst. Tot ze uiteindelijk Central Park bereiken. Op elke wijk waarover de stadsteen beweegt, wordt een bijhorende commissiefiche gelegd.
• Een wijk waarderen. Elke speler die geen flat in deze wijk bezit, mag een zwarte kaart trekken.

Na de hoofdactie trekt de actieve speler direct 2 kaarten. Dit moeten verschillende gekleurde bouwkaarten zijn, tenzij je voor de actie ‘een wijk waarderen’ kiest. Een speler eindigt zijn beurt door het verplaatsen van een stadsteen.
De kaarten: 5 verschillende kleuren en zwart. Het aantal flatgebouwen op de achtergrond bepaalt hoeveel flats je mag bouwen.

Telling en veiling.

Nadat de 3de, de 6de en de 9de winkel op het spelbord staat, volgt een telling. De spelers ontvangen punten als ze flats in verschillende wijken bezitten.
Kiest de speler de actie wijk waarderen, dan moet hij een wijk met een stadsteen waarderen. Elke flat levert 1, 2, 3, 5 of 8 punten op voor 0, 1, 2, 3 of 4 verschillende naburige winkels.
Als een stadsteen van Central Park terug naar zijn startveld wordt verplaatst, start de veiling. Elke wijk waar de stadsteen voorbij heeft gewandeld (kan je zien aan de commissiestenen), wordt geveild. De winnaar van de veiling mag een aantal flats bouwen en alle spelers ontvangen punten voor hun flats. Daarbij moeten volgende regels in acht genomen worden.

• Zwarte kaarten gelden als jokers en mogen bij elke kleur uitgespeeld worden.
• Als de speler reeds een flat in een wijk bezit, moet hij in de kleur van zijn bouwplaats bieden.
• Bezit de speler geen flat in de wijk, dan moet hij in één van de vrije kleuren bieden.
• Als alle bouwplaatsen bezet zijn en als je geen flat in de wijk bezit, mag je de kleur waarin je biedt zelf kiezen. Als je de veiling wint, volgt een bouwstop.
• De actieve speler biedt telkens eerst en legt zijn bod open op tafel, de anderen kunnen verhogen of passen.
• De speler met het hoogste bod mag zijn flats op het spelbord plaatsen. Hij is de enige die zijn kaarten verliest. Hij mag maximum evenveel flats bouwen als zijn hoogste kaart aangeeft (hoe hoger die kaart, hoe minder flatgebouwen je mag plaatsen).
• Gekleurde kaarten worden in de doos gelegd. Zwarte kaarten worden afgelegd en opnieuw geschud als dat nodig is.
• Na het veilen van de wijken, wordt ook Central Park geveild. De startspeler bepaalt nu de kleur waarin alle spelers moeten bieden.
• Bij een bouwstop, krijgt de speler die de bouwstop veroorzaakte 1 punt per flat die in de getroffen wijk staat. De andere spelers krijgen de helft van de punten die hun flats normaal zouden oplveren bij een waardering. Daarna worden alle gebouwen en winkels van de wijk genomen. Er komt een bouwstopfiche op de wijk te liggen. De wijk heeft geen enkel belang meer tijdens het spel.

De winnaar

Het spel eindigt bij een tweede bouwstop of als de laatste winkel in Central Park gezet wordt. Er volgt een slottelling waarbij elke stadswijk nog één keer gewaardeerd wordt. Tenslotte wordt ook Central Park gewaardeerd. Trek daarvoor 3 willekeurige winkelfiches uit het aanbod van Central Park (eerst gedekt leggen en schudden dus). Deze winkels bepalen de waarde van de flatgebouwen in Central Park (2, 3 of 5 punten). De speler met het meeste punten wint dit spel.

SPELBEOORDELING

Fifth Avenue is een spel dat alleen de echte liefhebbers van biedspellen kan bekoren. Een strategie uitdenken en volgen is vrijwel onmogelijk omdat je steeds opnieuw moet inspelen op de handelingen van jouw spelgenoten. Als je het spel goed speelt, kan je bepaalde acties zelfs aan andere spelers opdringen. Dit is de grote kracht van dit spel, je moet inspelen op acties van de spelers, terwijl je die acties ook wel wat kan sturen. Heel wat spelers knappen echter af op die complexiteit. Teveel mogelijkheden hebben, is ook niet altijd goed.
Fifth Avenue heeft dan ook sloten kritiek moeten verwerken. Er zijn klachten over het bij de haren gegrepen thema, het gebrek aan overzicht, de grilligheid en de moeilijkheidsgraad van dit spel. Zelf vind ik dat niet terecht.
Het is inderdaad moeilijk om vanaf de start duidelijk te weten wat je moet doen om optimaal te scoren. Maar wat is er mis aan een biedspel met wat diepgang? Iets wat je eerst moet doorgronden voor de ware kracht naar boven komt. Soms is het interessant om hoog te bieden, soms moet je winkels proberen te bouwen, soms kan die ene telling uiterst belangrijk zijn, soms kan het verplaatsen van een stadssteen optimaal zijn, soms kies je een actie omdat je bepaalde kaarten nodig hebt, je moet het spelbord lezen en daar op ingaan. De kaarten die je op handen hebt, zijn daarbij doorslaggevend.
De keuze van het thema is misschien niet perfect, maar daar stoor ik mij niet aan. Fifth Avenue is een prima biedspel dat door heel wat spelers ondergewaardeerd wordt. Naar mijn mening vooral omdat ze het te weinig aandacht gegeven hebben. Eén kritiek waar ik wel volledig mee akkoord ga, is dat je dit spel niet uit de kast haalt als je maar met twee bent.