SPELMATERIAAL

De doos, 1 vak – geen inlay – bevat:

• 46 vliegtuigkaarten,
• 96 passagiertegels,
• 40 ” overschot aan passagiers”-tegels,
• 30 voordeeltegels  (5 verschillende types),
• heel wat aandelen (waarden 1, 5 en 10),
• 1 buidel,
• 1  witte en 3 zwarte dobbelstenen,
• 2 zwarte pionnen,
• 15 motorpechtegels,
• per speler 1 thuishaven, 26  vlieghavens, 1 scorefiche en 1 spelershulp,
• een spelbord,
• de spelregels in het Engels.

SPELBESPREKING

Inleiding

Je bent  het hoofd van een vliegtuigmaatschappij.  Je hebt maar één doel: “de belangrijkste vliegtuigmaatschappij van de wereld worden.” Daarvoor moet je investeren in vlieghavens, vliegtuigen, technologie en vliegroutes. Zorg er voor dat je genoeg passagiers vervoert om de kosten van je investeringen te dekken!

Voorbereiding

Doe alle passagiertegels in de buidel. Vul het ‘passagierspoor’ op het spelbord met tegels uit de buidel.
Geef de witte dobbelsteen aan de startspeler. In omgekeerde volgorde kiezen de spelers een startstad waar ze hun thuishaven bouwen.
Zet 1 zwarte pion op het tijdspoor en 1 in het vak ‘Subsidy’.
Sorteer de vliegtuigkaarten op nummer en leg de eerste 12 open naast het spelbord. Oplopend van onder naar boven.
Sorteer het overige materiaal naar soort en leg het binnen handbereik.
Elke speler start het spel met zijn scorefiche op vak 0 van het scorespoor.
Het spelbord.

Spelverloop

Je hebt 3 ronden (eigenlijk tijdperken) om je droom te realiseren. Elke ronde verloopt gelijkaardig:

Kapitaal

Aan het begin van elk tijdperk ontvangen de spelers startkapitaal. Ook het vak ‘subsidy’ wordt van wat aandelen voorzien.

Actieronde

Elke speler voert 1 actie uit. Daarna moet de startspeler de witte dobbelstenen gooien. Het aantal ogen bepaalt wie de nieuwe startspeler wordt. 
Als je aan de beurt bent, moet je één van onderstaande acties uitvoeren.

• Een vliegtuig kopen: neem één van de vliegtuigkaarten uit het aanbod. Hoe hoger de kaart ligt, hoe dieper je in jouw zak moet tasten.
  Aeroplanes bevat 46 unieke vliegtuigkaarten. Bovenaan vind je van links naar rechts de kostprijs, de naam en het volgnummer van het vliegtuig. Onderaan hoeveel luchthavens je krijgt als je het vliegtuig koopt, overwinningspunten die je aan het eind van het spel voor je vliegtuig ontvangt en hoeveel passagiers het vliegtuig kan vervoeren. Op de laatste kaart staat ook een symbool dat aangeeft dat het vliegtuig lange afstanden kan afleggen. De kleur van de kaart is een indicatie voor het type luchthaven dat je krijgt.
  
• Luchthavens bouwen: leg een luchthaven op een stad die verbonden is met één van jouw eigen luchthavens. Aan deze actie zijn risico’s verbonden. Je moet gooien met de zwarte dobbelstenen om te zien of je die risico’s overwint. Je kan eigen of andere vlieghavens vervangen als jouw vlieghaven een hoger nummer heeft.
  
• Passagiers nemen: neem een passagiertegel uit het aanbod en leg hem op één van jouw vliegtuigen. Dit kan je alleen doen als jouw vliegtuig groot genoeg is en als je luchthavens in de start-  en eindbestemming bezit. Het transport van passagiers levert punten en (soms) aandelen op.
  Bovenaan op de passagiertegels staat de eindbestemming. De startbestemming is afhankelijk van de plaats waar de tegel gelegd wordt als hij uit de buidel getrokken wordt. Het getal onderaan geeft, net als het aantal gezichtjes aan hoeveel plaats de passagiers innemen. Eventueel leveren passagiers extra punten op.
  
• Koop een voordeeltegel voor 1 aandeel. Je kan er ook voor kiezen om voor 1 aandeel met de zwarte dobbelstenen te gooien. Er bestaat dan een kans dat je 2 tegels krijgt maar evenzeer kan het zijn dat het dobbelen je niks oplevert. De 5 voordelen zijn:
• Piloot: verhoogt jouw dobbelresultaat met 3.
• Onderhoud: verwijder alle motorpechtegels.
• Productie: ontvang een extra vlieghaven bij het kopen van vliegtuigen.
• Nachtvlucht: neem een extra passagiertegel.
• Radiotoren: gooi de zwarte dobbelstenen opnieuw, negeer het ‘motorpech’- teken.
  
• Neem 1 aandeel uit het ‘Subsidy’-vak. Als er geen aandelen liggen, neem dan de zwarte pion. De ronde eindigt onmiddellijk.

Op het eind van een ronde ontvangen de spelers punten als ze de meerderheid aan vlieghavens bezitten in een bepaald gebied (Europa, Afrika of Azië).  Ook het transport van passagiers levert punten op. Vliegtuigen die niet helemaal vol zitten, verminderen de kans op overwinningspunten.
Na het verdelen van punten, wordt het spelbord klaargelegd voor de volgende ronde.

De winnaar

Het spel eindigt na de derde ronde. Elke speler ontvangt nog de punten die afgebeeld zijn op zijn vliegtuigen en passagiertegels. De speler met het meeste punten wint.

SPELBEOORDELING

Aeroplanes is wat mij betreft de ontgoocheling van het jaar. Zowel visueel als speltechnisch als thematisch haalt dit spel niet het niveau dat ik van een Martin Wallace verwacht. Over smaken en kleuren valt niet te discussiëren, wordt vaak gezegd. Toch zijn we er het binnen de spellenclub mee eens dat het spelbord weinig aanspreekt. Dit geldt trouwens ook voor de rest van het spelmateriaal. Aeroplanes ziet er, met uitzondering van de vliegtuigkaarten, gewoon niet goed uit.
De spelregels zijn onvolledig waardoor je best wat forums bezoekt vooraleer je echt aan spelen toe bent. Zelfs met een volledig begrip van de spelregels is het zoeken naar een uitdaging. Aeroplanes bevat weinig diepgang waardoor je snel overgaat op een soort automatische piloot. Vliegtuig kopen…vlieghaven bouwen…toerist vervoeren…vliegtuig kopen…vlieghaven bouwen…Je kan al eens zot doen en twee vliegtuigen op rij kopen maar of dit de spelbeleving verbetert, stel ik nog altijd in vraag. Het geleuter met de dobbelsteen om de startspeler te bepalen, verveelt en wordt vaak vergeten. Het claimen van een route aan de hand van de zwarte dobbelstenen is zo random dat het frustreert. Zo ben ik er niet in geslaagd om met 2 piloten en 24 aandelen de route naar Noord-Amerika te claimen. Dit kostte me heel wat punten en aandelen waardoor de ronde voor mij zo goed als voorbij was. Hoewel ik niks kon uitvreten, werd ik toch nog tweede. Dit dankzij een puntensysteem dat helemaal niet representatief is. In de bewuste ronde kon ik amper 1 passagier vervoeren wat me toch 3 punten opleverde. 2 minder dan de speler die 14 passagiers naar hun bestemming bracht. De ronde daarop had ik nog heel wat vrije plaatsen op mijn vliegtuigen waardoor ik nog bijna de overwinning wegkaapte.
Op het eind van een ronde worden gebruikte vliegtuigen afgelegd wat thematisch moeilijk te verklaren is. Eén keer passagiers vervoeren en dan weg er mee. Hetzelfde geldt voor het feit dat je vlieghavens cadeau krijgt door vliegtuigen te kopen.
Vliegtuigen waarvan de capaciteit niet volledig gebruikt is, worden op het eind van de ronde omgedraaid en van een fiche voorzien dat het aantal vrije plaatsen aangeeft. Niet alleen is mij de bedoeling daarvan totaal onduidelijk, het klopt ook niet. Je verliest wat winst als je halfvolle vliegtuigen de lucht instuurt, dat lijkt me logisch. Ik begrijp echter niet waarom dit slechts één keer in rekening wordt gebracht. (Als ik het goed voor heb, dienen daar de extra fiches voor. Om aan te geven dat je al eens gestraft werd. In de spelregels zal je het antwoord in elk geval niet vinden.)
Misschien ben ik wat aan het overdrijven, ik had echt meer verwacht, toch vind ik het puntensysteem een echte dooddoener. Ik vraag me ook luidop af of dit spel door het toevoegen van een beter puntensysteem te redden valt. Er zijn gewoon te veel elementen die geen steek houden.
Martin Wallace heeft een stevige reputatie opgebouwd. Ik ben in elk geval fan van zijn werk en koop zijn spellen meestal zonder nadenken. Met Aeroplanes bewijst Martin Wallace dat ook een hele goede ontwerper wel eens een off day heeft. Ik vergeef het hem graag in de stille hoop dat deze dwaling slechts tijdelijk is.