SPELMATERIAAL

De speldoos bevat:

• 1 dubbelzijdig spelbord,
• 135 handelaren (27 per kleur),
• 20 koopmannen (4 per kleur),
• 16 bonusfiches,
• 5 spelerborden,
• 1 zwart blokje dat gebruikt wordt voor het bijhouden van volledig bezette steden,
• 4 soldaten (fiches) en 1 zwarte pion die gebruikt worden in een spel voor twee,
• en de spelregels in het Duits en Engels (Argentum) of Nederlands (999 Games).

SPELBESPREKING

Inleiding

Probeer met jouw handelaren routes tussen twee steden te monopoliseren. Daardoor kan je jouw macht in die steden vergroten of je vaardigheden verbeteren. Dit lijkt heel simpel, maar de concurrentie is bikkelhard!

Voorbereiding

Leg het spelbord op tafel, kies de kant volgens het aantal spelers (links boven kijken!)
Zoek de 3 bonusfiches als aangegeven in het spelregelboek en leg 1 op elke herberg van het spelbord.
Schud de overige bonusfiches en leg ze gedekt op het spelbord.
Elke speler krijgt een bordje en bedekt alle vakjes/cirkels met handelaren/kooplieden. Alleen het eerste vakje van elke rij blijft telkens vrij.
De startspeler neemt 1 koopman en 5 handelaren uit de bank en legt ze in zijn persoonlijke voorraad. De volgende spelers ontvangen telkens 1 handelaar meer.

Spelverloop

Het spelbord en de verschillende vaardigheden.

Belangrijk: met bronnen worden zowel kooplieden als handelaren bedoeld!

Het spelbord toont een groot aantal steden. Deze steden zijn door straten verbonden. Elke straat bevat 2, 3 of 4 plaatsen voor bronnen. Als spelers er in slagen een straat volledig te bezetten mogen ze in één van de aangrenzende steden een handelskantoor stichten. Ze plaatsen dan een bron uit de straat in de stad van hun keuze. De kleur en de vorm van de handelskantoren zijn daarbij belangrijk. In sommige steden kan je jouw vaardigheden verbeteren. De vooruitgang van die vaardigheden worden op het spelerbord bijgehouden.

Er zijn 5 vaardigheden waarin je je kan verdiepen. De eerste (sleutels) zorgt ervoor dat je meer punten ontvangt voor handelskantoren. De tweede (Actiones) bepaalt hoeveel acties je per beurt mag uitvoeren. De derde (Privilegium) geeft aan waar je handelskantoren kan stichten. Het Liber Sophiae spoor geeft jouw verplaatsingsmogelijkheden weer. Het spoor met de geldbuidels tenslotte, bepaalt hoeveel bronnen je in één keer vanuit de bank aan je persoonlijke voorraad mag toevoegen.
De spelers proberen zoveel mogelijk punten te behalen door hun vaardigheden te ontwikkelen, handelskantoren te stichten en bonusfiches te verzamelen.

Acties?

Om beurt mogen de spelers hun acties uitvoeren. Het aantal acties dat ze in één beurt mogen uitvoeren, hangt af van hun vaardigheidsniveau. Er zijn 5 mogelijke acties:

• Inkomen: neem naargelang jouw vaardigheid 3 tot alle beschikbare bronnen uit de bank en leg ze in jouw persoonlijke voorraad.
• Inzetten: neem één bron uit je persoonlijke voorraad en zet hem op een vrije plaats in een van de straten.
• Verdrijven: zet één bron uit je persoonlijke voorraad op een bezet veld in een van de straten.
  Het verdrijven van een handelaar kost één extra bron, het verwijderen van een koopman 2. De andere speler ontvangt bovendien 1 of 2 bronnen uit de bank. Deze bronnen mag hij (samen met de verdreven bron) onmiddellijk in een aangrenzende straat zetten of aan zijn persoonlijke voorraad toevoegen.
• Verplaatsen: verplaats bronnen op het spelbord naar een vrije plaats op het spelbord. Het aantal verplaatsingen dat je met één actie mag uitvoeren is afhankelijk van je vaardigheid.
• Handelskantoor stichten: kan alleen als je alle plaatsen in één straat bezit. leg ze terug in de bank. De spelers die de aangrenzende steden controleren, krijgen direct 1 punt. Neem eventueel de bijhorende bonusfiche en sticht een handelskantoor. Daarvoor zet je één van de bronnen uit de straat in één van de aangrenzende steden. Je moet daarbij het meest links beschikbare veld bezetten. De overige bronnen leg je in de bank. In sommige steden kan je in plaats van een handelskantoor te stichten, vaardigheden ontwikkelen. Leg alle bronnen in de bank en leg de overeenkomstige bron van je spelerbord in jouw persoonlijke voorraad. Het getal dat nu zichtbaar is, bepaalt je nieuwe niveau.

Bonusfiches kunnen vanaf de volgende beurt worden ingezet. Als je een bonusfiche ontvangt, moet je na je beurt een andere fiche op het spelbord leggen. Je mag deze fiche aan eender welke lege straat toewijzen. Bonusfiches zorgen voor extra mogelijkheden zoals: verwijderen van bronnen, extra acties, direct een vaardigheid opwaarderen, extra handelskantoor stichten, handelskantoren ruilen.

De winnaar

Het spel eindigt na de actie waarin:

• een speler 20 punten behaalt,
• er geen bonusfiche meer beschikbaar is,
• er 10 steden volledig bezet zijn met handelskantoren.

De spelers ontvangen:

• 4 punten voor elke volledig ontwikkelde vaardigheid,
• extra punten voor handelaren in de stad Coellen,
• extra punten voor het aantal bonusfiches
• 2 punten voor elke stad die je controleert (je bezit er meest bronnen of bij gelijkstand de meest rechtse bron)
• extra punten voor jouw grootste netwerk van steden (= aangrenzende steden waar je tenminste 1 bron bezit). Het aantal punten is ook afhankelijk van jouw vaardigheid.

SPELBEOORDELING

Hanzesteden is een vrij eenvoudig maar pittig spelletje. De eerste keer dat je dit speelt, kan het wat onnozel lijken. Je plaatst wat blokjes, sticht een stad, neemt de blokjes weer weg. Toch is het verkeerd Hanzesteden tot het plaatsen en verwijderen van blokjes te herleiden. Er zijn heel veel zaken waarmee je rekening moet houden en je kan op veel manieren punten scoren.
Je moet vaardigheden ontwikkelen als je vooruit wilt geraken. Daarbij lijkt het verkrijgen van extra acties het belangrijkst. Toch kan je ook met het ontwikkelen van de andere vaardigheden (vooral het verplaatsen) heel wat extra mogelijkheden verkrijgen. Wel is het zo dat je een tekort aan acties niet kan blijven opvangen met de andere vaardigheden, zorg er dus voor dat je niet te ver achterop hinkt.
Het ontwikkelen van vaardigheden vergroot je mogelijkheden aanzienlijk. Je moet dan keuzes maken en inspelen op wat andere spelers doen en van plan zijn. Je kan koopmannen gebruiken om straten van andere spelers te blokkeren, je kan starten met het uitbouwen van jouw netwerk, je kan proberen de controle van belangrijke steden over te nemen…
Direct een handelspost stichten in plaats van een vaardigheid op te waarderen, kan ook zijn vruchten opbrengen. Vanaf de eerste minuut moet je keuzes maken!
De bonusfiches kunnen veel punten opleveren en vergroten jouw mogelijkheden. Soms kan het moment waarop een bonusfiche beschikbaar komt net iets te bepalend zijn. Vooral de fiches waarmee je een vaardigheid kan opwaarderen kunnen doorslaggevend zijn als die op het einde van het spel beschikbaar komen. Op dit moment is het veroveren van die fiche immers kinderspel (je bezit voldoende acties), de speler na jou krijgt de eerste kans en heeft dus een groot voordeel.
Hanzesteden is een spel met algemene en persoonlijke voorraad. Het gebeurt wel eens dat deze twee verward worden en dat blokjes niet in de juiste voorraad terecht komen. Een beetje aandacht is hier aan de orde.
Het spelmateriaal is niet echt uitnodigend en de uitleg in het spelregelboekje is niet altijd even duidelijk (en dat geldt in alle talen). Toch is Hanzesteden meer dan de moeite waard. Het spel is vrij eenvoudig uit te leggen, de spelduur is aangenaam kort voor een spel met zoveel mogelijkheden en er is voldoende interactie.

Je kan Hanzesteden ook met twee spelen. Het spelbord wordt dan aan de hand van soldaten in 16 provincies verdeeld. De zwarte pion geeft aan in welke provincies je acties kan uitvoeren. Het verplaatsen van de zwarte pion over meer dan 2 grenzen kost één actie. Deze variant heb ik nog niet geprobeerd.