SPELMATERIAAL

Bij het openen van de speldoos wordt je overdonderd door het vele spelmateriaal. Helaas zit dit allemaal in één grote zak. Ik blijf pleiten voor een handige doos met opbergvakjes, maar denk hier aan een gevecht tegen de bierkaai. Volgende onderdelen heb ik in de zak gevonden;

• 1 spelbord
• 36 gebouwen (12 tijdperk I, 14 tijdperk II en 10 tijdperk III)
• 30 kolonisten, 10 missionarissen, 10 soldaten, 5 kapiteins en 5 kooplieden per kleur)
• 10 koopvaardijschepen
• 50 zilveren en 40 gouden munten
• 46 handelswaren
• 16 ontdekkingstegels
• 16 ontdekkingskaarten

SPELBESPREKING

Inleiding

Een net ontdekte wereld ligt voor jouw voeten. Als leider van een koloniale macht probeer je deze nieuwe wereld natuurlijk aan jouw eisen te onderwerpen. Overmacht is daarbij noodzakelijk. Verkoop van goederen levert de nodige fondsen op om specialisten te betalen en gebouwen te plaatsen. Het gevecht in de nieuwe wereld kan beginnen.

Voorbereiding

De spelers nemen 5 kolonisten van eenzelfde kleur. De andere speelstukken worden opzij gelegd en vormen de reserve van de speler.
Een kolonist uit de reserve van de spelers wordt in willekeurige volgorde op het actieveld ‘speelvolgorde’ geplaatst.De speler op de 2de plaats ontvangt 1 extra geldstuk, de speler op de 3de plaatst 2 enz…
In elke regio (met uitzondering van de Caraïben) wordt gedekt een ontdekkingstegel gelegd. In elke regio wordt het overeenkomstige handelswaar gelegd.
De gebouwen worden per tijdperk gesorteerd. 5 gebouwen van tijdperk I worden naast het spelbord gelegd.
4 handelswaren worden naast het spelbord gelegd.
1 schip wordt gebruikt om de spelronde aan te duiden, 1 schip wordt gebruikt om aan te tonen hoeveel velden ‘kolonisatie’ beschikbaar zijn (2 x aantal spelers -1) en 1 schip wordt op het actieveld ‘handelsvloot’ gelegd.

Spelverloop

Kolonisten en specialisten plaatsen.

In het begin van een ronde plaatsen de spelers om beurt één speelstuk op het spelbord. Dit moeten ze doen tot alle beschikbare speelstukken geplaatst zijn. De kolonisten op het actieveld ‘speelvolgorde’ bepalen de speelvolgorde. De plaatst waar een speelstuk gezet wordt, bepaalt welke actie dit speelstuk later kan uitvoeren.
De speelstukken moeten op het eerst vrije veld van een actieveld (uitzondering specialist) geplaatst worden. In het actieveld initiatief kan slechts één speelstuk per speler staan. In de actievelden handelsvloot en ontdekking is er onbeperkt ruimte voor figuren van de spelers.

Actievelden afhandelen.

De actievelden worden van boven naar beneden en van links naar rechts afgehandeld. Hieronder volgt een kort overzicht van de mogelijkheden van de actievelden.

• Initiatief.
  Bepaalt de speelvolgorde voor de volgende ronde en genereert extra inkomen. De spelers ontvangen 1 dollar voor de 1ste plaats, 2 dollar voor de tweede plaats, enz… Let op, de speelvolgorde wordt pas aan het eind van de ronde aangepast.
• Kolonisatie.
  Neem jouw speelstuk en plaats het in de nieuwe wereld. Je moet dit speelstuk in een gebied zonder ontdekkingstegel plaatsen. (Alleen de Caraïben tijdens de eerste ronde.) De speler die als eerste 3 figuren in eenzelfde gebied heeft, ontvangt het daar aanwezige handelswaar.
• Handelswaren.
  Kies een handelswaar en leg dit open voor je op tafel.
  De verschillende handelswaarden. Op de fiche staat aangegeven hoeveel van de soort in het spel zitten.
  
• Handelsvloot.
  De speler met het meeste invloed (= meeste kolonisten) krijgt het schip. Bij gelijkstand bepaalt de speelvolgorde de winnaar.
• Gebouwen.
  Kies een gebouw, betaal de kosten en leg het voor je op tafel. Afhankelijk van het tijdperk kosten gebouwen 10, 14 of 20 dollar. (Voor een overzicht, zie onder.)
• Ontdekking.
  Kies hoeveel kolonisten op ontdekking gaan en zet ze op een niet ontdekte regio. Draai de daar aanwezige ontdekkingstegel. Is jouw aantal kolonisten groter of gelijk aan het aantal indianen op de tegel dan slaagt de invasie. Plaats 1 kolonist in het gebied en ontvang de tegel. Slaagt de invasie niet, dan verlies je al jouw figuren. Een speler mag slechts één ontdekking per ronde uitvoeren. De speelstukken in dit actieveld mogen ook blijven staan voor een volgende ronde.
  Enkele ontdekkingstegels. Bovenaan het aantal indianen, daaronder het inkomen per soldaat en daaronder de beloning. Als alle regio’s ontdekt zijn, worden ontdekkingskaarten gebruikt voor de ontdekkingen.
  
  
• Specialisten.
  Een kolonist in dit actieveld levert de overeenkomstige specialist op. Elke specialist heeft zijn eigen voordelen.
  • Missionaris: Bij aankomst in een regio wordt een extra kolonist uit de reserve bij de missionaris geplaatst.
  • Kapitein: Telt voor 2 kolonisten in de actievelden ‘handelsvloot’ en ‘ontdekking’. Telt voor 2 kolonisten tijdens een invasie.
  • Koopman: Telt voor 2 kolonisten in het actieveld ‘handelsvloot’. Levert 5 dollar op bij aankomst in de Nieuwe Wereld.
  • Soldaat: Levert extra inkomen op bij een ontdekking. Wordt gebruikt om vreemde speelstukken uit te schakelen.
• Conflict.
  Val een speler in een bepaalde regio aan of betaal 10 dollar en val aan in alle regio’s waar die speler aanwezig is. Per eigen soldaat mag je een speelstuk van de tegenstander uit de regio verwijderen. De soldaten van beide spelers vallen gelijktijdig aan.

Inkomen, gebouwen en einde van een ronde.

Na het afhandelen van de de actievelden ontvangen de spelers inkomen volgens hun handelswaren. Daarna worden hun gebouwen geactiveerd. Op het einde van de ronde worden nieuwe handelsfiches getrokken, wordt een nieuw schip op het actieveld ”handelsvloot’ gelegd en wordt het aantal open gebouwen terug aangevuld tot 5.
3 verschillende handelsfiches leveren 1 dollar op, 3 dezelfde 3 dollar en 4 dezelfde 6 dollar. Een schip geldt als joker. Per set mag slechts 1 schip ingezet worden.
Gebouwen zorgen voor extra kolonisten, punten of inkomen.
Gebouwen voor het eerste tijdperk.

Gebouwen voor het tweede tijdperk.

Gebouwen voor het derde tijdperk.

De winnaar

Aan het einde van elk tijdperk volgt een waardering. Elke kolonie waarbij minstens 3 figuren van eenzelfde speler aanwezig zijn, wordt gewaardeerd. De speler met het meeste figuren ontvangt 6 punten, de tweede 2. Bij gelijkstand ontvangen de betrokken spelers elk 2 punten.
Op het einde van het spel ontvangen de spelers ook punten voor hun ontdekkingstegels en kaarten, voor hun gebouwen en voor de handelswaren (in plaats van geld).
Wie het meeste punten bezit, mag zich de beste ontdekker noemen.

SPELBEOORDELING

Age of Empires zit prima in elkaar en biedt de spelers een aantal mogelijke strategieën. Bovendien kan dit spel vrij makkelijk aangeleerd worden. Een smakelijke combinatie voor zowel ervaren als familiespelers dus. Wat de strategie betreft, lijkt enige voorkennis van de gebouwen mij een groot voordeel. De gebouwen van het 3de tijdperk kunnen nog heel wat punten opleveren. Handig als je daar kunt op inspelen. Het gebouw waarbij elk handelswaar een extra punt oplevert bijvoorbeeld kan de zaken nog drastisch veranderen. Geld is een tweede noodzakelijk iets om als triomfator uit de strijd te kunnen komen. Zonder geld, geen gebouwen en als we de logica verder zetten zonder gebouwen geen overwinning. Handelswaren zijn dan ook noodzakelijk.
Overwicht in de nieuwe wereld levert vrij veel punten op. Ook ontdekkingen doen een aardige duit in het zakje. Je bent dus niet op voorhand verloren als je op één van die twee gebieden niet veel in de pap te brokken hebt. (Zeker niet als je ook met de gebouwen rekening houdt.)
Conflicten en oorlogen zijn eerder een zeldzaamheid in dit spel. Het gebeurt vaak dat er gedurende het spel zelfs helemaal niet gevochten wordt. Reken er dus niet op dat je met jouw soldaten de boel aan flarden kunt schieten.
Age of Empires blijft vrijwel altijd tot het einde boeiend. Soms gebeurt het dat de winnaar reeds na 4 of 5 ronden bekend is omdat die een prachtige combinatie van gebouwen en/ of handelswaren bezit. Je kan natuurlijk proberen één van die gebouwen voor zijn neus weg te kapen. Dit is echter een dure investering, vooral als je zelf niks met het gebouw bent. In dit geval ondermijn je vooral je eigen winstkansen. Bijvoorbeeld de combinatie per suiker 3 dollar. Als een speler 4 suikers bezit, is dit gebouw voor hem van goudwaarde. Andere spelers zijn er niks mee. Meer geld betekent meer gebouwen en dan gaan de poppen aan het dansen natuurlijk.
Het spelmateriaal is mooi om zien. Bij de kwaliteit ervan stel ik mij echter vragen. Het spelbord is vrij dun en de ‘made in China’ figuren plooien nogal vlug. De Nieuwe Wereld biedt te weinig plaats voor het plaatsen van figuren, ontdekkingstegels en handelswaren. Ook het gebrek aan opbergvakken vind ik voor een spel van dit kaliber een minpunt.
Toch is Age of Empire een aanrader voor wie van betere gezelschapsspellen houdt. Het spel speelt vlot – hoewel de eeuwige twijfelaar het spel een stuk kan vertragen natuurlijk – en bevat voldoende mogelijkheden.