SPELMATERIAAL

• 25 clanleiders (zwarte houten mannetjes)
• 5 speelfiguren (houten mannetjes in andere kleuren)
• 44 grondstoffen (10 X hout en steen, 8 X graan, runderen, schapen)
• 16 Whiskyvaten
• 1 dobbelsteen (1-1-1-2-2-3)
• 1 spelbord
• 13 kaarten “bijzonder oord”
• 72 landschapstegels (dorp, woud, steengroeve, weide, …)
• 33 munten
• stapel overwinningspunten (fiches)
• 2 overzichtskaarten (Duits)

SPELBESPREKING

Inleiding

Net als je medespelers ben jij de chef van een clan in de Schotse hoogvlakten rond het begin van de 18 de eeuw. Word jij de leider van de sterkste clan? Om de clan uit te breiden moet je interessante gebieden veroveren, medeleiders aanstellen om die gebieden onder controle te houden en natuurlijk voorzien in de nodige whisky.

Voorbereiding

Het spelbord wordt op tafel gelegd. De landschapstegels op hun achterkant gesorteerd (0, 1, 2, 3).
De starttegel en de achterkant van de landschapstegels.

De 13 kaarten “bijzonder oord” worden zichtbaar voor iedereen open gelegd. De grondstoffen, clanleiders en puntenfiches komen in een algemene voorraad. Elke speler ontvangt een starttegel “dorp”, één clanleider die hij op zijn dorp plaatst, één speelfiguur in de kleur die hij kiest (of wat overblijft) en zes munten. De jongste speler plaatst zijn speelfiguur willekeurig op het spoor (speelspoor) aan de buitenzijde van spelbord.
Het spelbord met aan de buitenzijde een spoor voor figuren en tegels.

De andere spelers plaatsen hun figuur in wijzerzin op de volgende vakjes (geen vakjes tussen laten). Bij een spel met twee of drie spelers komt een dobbelsteen op het vakje na de speelfiguren .Tenslotte worden de volgende vakjes opgevuld met landschapstegels, enkel het eerste vakje in tegenwijzerzin van de jongste speler blijft leeg. Voor het aanvullen wordt eerst de stapel met 0 op de achterkant gebruikt, dan die met 1, en zo verder. Let’s go.

Spelverloop

Het lege vakje op het speelspoor heeft het begin van dit spoor aan. De speler die met zijn speelfiguur in wijzerzin na dit vakje staat, is aan de beurt. Hij verplaatst zijn figuur naar een willekeurige landschapstegel op het spoor, betaalt die tegel en voegt hem aan zijn grondgebied toe. Hij voert de acties van de geactiveerde tegels uit, verwijdert de niet gebruikte tegels tot de volgende speler en vult het spoor terug aan met nieuwe tegels. Als bij dit aanvullen de laatste tegel van stapel 1,2 of drie gebruikt wordt, volgt er een waardering. Na de derde waardering komt er een slottelling, de speler die dan het meeste punten overhoudt, is de winnaar.

De tegels

Rechts boven op een tegel staat de naam: Dorp, Steengroeve, Kasteel Stalker, … . Links boven staat de kost voor het gebied (niets, grondstoffen of/en whisky). Rechtsonder is aangegeven wat je direct krijgt bij het kopen van de tegel. Midden onder zie je wat de tegel opbrengt als hij geactiveerd wordt. Linksonder is er een zegel te zien bij de tegels waar een kaart “bijzonder oord” bij hoort, die kaart is ook rechtsonder aangegeven bij de dingen die je direct ontvangt na aankoop van de tegel. Er kan verticaal eventueel een beek door de tegel lopen of horizontaal een straat, enkel de starttegel vertoont beide.
Verschillende tegels.

Tegels met een zegel en de bijhorende kaarten.

Gele en groene tegels leveren grondstoffen op als ze geactiveerd worden, deze grondstoffen worden op de tegel gelegd, er kunnen nooit meer dan drie grondstoffen op één tegel liggen. Whiskyvaten worden in je persoonlijke voorraad geplaatst en niet op de tegel.
Bruine tegels brengen punten op, soms in ruil voor grondstoffen
Zwarte tegels leveren verplaatsingen voor de clanleiders op.
De “bijzonder oord” tegels zorgen voor extra voordelen, soms kan dat inhouden dat er extra tegels geactiveerd mogen worden.

Tegels aanleggen

Voor het aanleggen van een tegel zijn er enkele, maar gelukkig niet te veel regels. Een tegel met een beek of een straat moet die ene beek of straat in jouw gebied uitbreiden. De beek of de straat in jouw gebied mogen aan geen enkele zijde afgesloten worden door tegels zonder beek of straat. De tegel die je aanlegt, moet met een volledige zijde grenzen aan een tegel in het door jou reeds veroverde gebied. Op minstens één (van de maximum acht) omsluitende tegels moet een clanleider staan.

Een beurt

• Verplaats je speelfiguur naar een willekeurige tegel uit het aanbod op het speelspoor. Je mag enkel een tegel kiezen die je kunt betalen en aanleggen in jouw gebied. Betaal hem en ontvang eventueel wat rechtsonder de tegel aangegeven is.
• Breid jouw gebied uit met die tegel.
• De zojuist aangelegde tegel en alle omsluitende tegels (in totaal dus maximum 9 tegels) mogen nu in willekeurige volgorde geactiveerd worden, je ontvangt dan wat midden onder wordt aangegeven. Elke tegel mag tijdens één beurt maximaal één keer geactiveerd worden.
• Verwijder alle tegels van het lege vakje tot de eerstvolgende speler (wijzerzin). Verwijderde tegels zijn uit het spel (terug in de doos).
• Vul het spoor terug aan met nieuwe tegels, er blijft nu één leeg vakje over, juist voor de speler die aan de beurt komt.

De dobbelsteen

De dobbelsteen fungeert als een extra speler. Als hij aan de beurt is, gooit iemand de dobbelsteen. Hij gaat dan evenveel vakjes vooruit als aangegeven op de bovenzijde. Vakjes waar speelfiguren op staan worden overgeslagen. De tegel waar de dobbelsteen op komt te staan, wordt uit het spel genomen.

De markt

Het midden van het spelbord is voorzien van een markt. Voor elk van de goederen (behalve whisky) zijn daar drie vakjes voorzien, één met waarde 1, één met 2 en één met drie. Tijdens je beurt mag je op de markt kopen en verkopen. Als je een goed verkoopt, leg je het in de voorraad en neem je het geld van het hoogste vakje van dit goed. Ligt in geen enkel vakje geld, dan kan je ook niet verkopen. Kopen mag alleen als je het gekochte goed meteen gebruikt (om whisky te brouwen, een tegel te betalen, om te wisselen in punten). Voor het gekochte goed leg je evenveel munten als het getal in een leeg vakje voor dit goed aangeeft op de markt. Zijn er geen vrije vakjes meer, dan kan je dit goed niet meer kopen.

Waardering

Telkens als een stapel (1, 2, 3) uitgeput is, worden punten uitgedeeld. Tijdens deze waardering worden de whiskyvaten, chieftains (clanleiders die je uit je gebied onttrokken hebt om samen met jou te leiden) en “bijzonder oord” kaarten beoordeeld. Voor elk van die drie categorieën Neem je het verschil van het aantal dat jij er bezit en aantal van de speler die er het minste bezit. Aan de hand van onderstaande tabel krijg je dan een aantal overwinningspunten.

Eindtelling

Na de derde waardering volgt nog een eindtelling. Er zijn drie “bijzonder oord” kaarten die extra punten opleveren. Elke munt mag je omwisselen voor een punt. Voor elke tegel die je meer hebt in je gebied dan de speler met het kleinste gebied moet je 3 punten inleveren.

De winnaar

Winnaar is de speler met het meeste punten. Bij gelijkstand, degene die nog het meeste goederen over heeft. Is er nog gelijkstand, dan zijn er meerdere winnaars.

SPELBEOORDELING

Dit is een vlot spel, dat zeker de moeite is om eens te spelen. Het aparte systeem voor de beurtvolgorde springt zeker in het oog. Als je tegenstanders ver vooruit springen, krijg je de kans om meerdere keren na elkaar aan de beurt te komen, maar denk er wel aan dat elke tegel die je op het einde meer bezit je drie punten kost. Ondanks het verlies van drie punten per tegel is tot nu toe, bij ons, telkens degene met het meeste tegels gewonnen. Dit kan je verwezenlijken door enkel tegels te nemen die jouw minstens drie punten opleveren. Al bij al zit ook het thema redelijk goed in het spel verweven zonder dat dit opvallend goed is. De punten die je krijgt bij de waarderingen blijken redelijk miniem als iedereen goed speelt. Het is eerder zorgen dat je door de waarderingen geen punten verliest dan punten verdienen met die waarderingen.
De uitvoering is wat somber en er zijn klachten over de tegels die te klein zouden zijn. Mij is dat van die tegels niet echt opgevallen.
Het systeem met de dobbelsteen als extra speler is beter dan imaginaire vriendjes, maar blijkt nog altijd wat nadelen te hebben. zo was Fabrice niet te spreken over het feit dat de dobbelsteen er steeds vandoor ging met de tegels die hij wou nemen. Een tegenspeler kan je namelijk inschatten, een dobbelsteen niet.