SPELMATERIAAL

In de speldoos vind je heel wat spelmateriaal. Nadat je alles gesorteerd hebt, vind je:

• 1 spelbord,
• 1 overzichtskaart,
• 4 gigantische zichtschermen,
• 4 planningsborden,
• 54 kaarten,
• 4 tegels voor Franse steun,
• 4 koningshuistegels,
• 5 bonustegels,
• 11 fiches York/Lancaster,
• 24 adelfiches,
• 12 schipfiches,
• 17 huursoldantenfiches,
• 80 troepenfiches (20 per kleur),
  
• 68 munten,
• 1 rondeteller,
• 48 omkoopstenen (zwart en wit),
• 60 eigendomsstenen (15 per kleur),
• 60 eigendomsschijven (15 per kleur),
• 8 scorestenen (2 per kleur) en de spelregels in het Nederlands.

SPELBESPREKING

Inleiding

Een bordspel over de zogenaamde ‘Rozenoorlogen’ die zich vanaf 1450 in Engeland en Wales afspeelden. Een oorlog tussen Lancaster- en York ‘gezinden’ waarbij achterbaksheid en omkoperij een beslissende rol hebben gespeeld. Alle plannen worden in het geheim gesmeed en dit zorgt dikwijls voor onverwachte wendingen!

Voorbereiding

Leg het spelbord in het midden. Op het spelbord leg je alle bonustegels, schipfiches, adelfiches, huursoldatenfiches en de rondeteller. Het is vrij duidelijk waar je deze fiches moet leggen omdat de afbeeldingen van de overeenkomstige fiches afgedrukt staan op het spelbord.
Geef elke speler een planbord, 6 Pond, 6 witte en 6 zwarte omkoopstenen en alle spelmateriaal in één kleur.
Geef elke speler één koningshuistegel (alleen bij 4 spelers). Deze tegel bepaalt of je Lancaster of York trouw bent.

Schud alle kaarten, bepaal de beurtvolgorde (willekeurig) en start het spel.
Het spelbord toont 6 gebieden. In elk gebied staan een kasteel, een grote stad, een kleine stad, een haven en een bisschop afgebeeld. Naast een gebied is plaats voor een fiche York/Lancaster. Je leest er ook hoeveel overwinningspunten en stemmen een gebied oplevert. Aan de zijkant van het spelbord is ruimte voor de verschillende fiches.

Spelverloop

In Rozenoorlog worden 5 ronden gespeeld. Elke ronde start met het opendraaien van enkele kaarten. Om beurt kiezen de spelers een kaart die ze aan hun bezittingen toevoegen. Vervolgens ontvangen de spelers inkomen van hun bezittingen en plannen ze hun acties. Aan de hand van die acties probeer je jouw invloed in de 5 verschillende gebieden te verhogen om punten te scoren.

Beurtvolgorde, kaarten en inkomen.

Bij de start wordt de beurtvolgorde door het lot bepaald. Vanaf de tweede ronde bepaalt de positie op het scorespoor de volgorde van spelen. De speler op de laatste positie komt daarbij als eerste aan de beurt.
De startspeler neemt de kaarten en legt er 8 open naast het spelbord. Alleen bij de start van het spel worden 12 kaarten open gelegd. Om beurt kiezen de spelers 1 kaart. De startspeler begint. De kaarten die je kiest leg je naast je scherm. Kaarten stellen gebouwen, personen, schepen of huurlegers voor. Duid op het spelbord aan welke gebouwen, personen je bezit. Gebruik blokjes voor gebouwen en schijfjes voor personen en schepen. Als je een schip of een edelman kiest, leg je een van de overeenkomstige fiches in het startgebied van het spelbord. De andere fiche leg je op jouw planbord.
Als alle spelers hun kaarten gekozen hebben, ontvangen ze inkomen. Op elke kaart staat aangegeven hoeveel inkomsten je ervoor ontvangt.

Personenkaarten: de bisschop levert 3 Pond op, het schip 5.

Gebouwen: kastelen (Pontefract) leveren het meeste invloedspunten op.

Acties plannen.

Alle spelers plannen hun acties op hetzelfde moment. Dit doen ze op het planbord achter de zichtschermen. Op het planbord geef je aan of je de Kapitein van Calais wilt inhuren, welke schepen en edellieden je verplaatst, waar je aanvalt en verdedigt en wie je omkoopt of beschermt tegen omkoping. Dit lijkt ingewikkeld maar eigenlijk valt het heel goed mee. Het komt er op neer dat je zoveel mogelijk invloed probeert te behalen. Elke persoon, elke schip en elk gebouw levert invloedspunten op. Door gebouwen te veroveren of personen en schepen te verplaatsen kan je jouw invloed in gebieden verhogen. Personen omkopen is ook een mogelijkheid maar daarvoor moet je diep in de buidel tasten.

Het planbord.

• Het geld dat je biedt voor de Kapitein van Calais leg je op jouw planbord op één van de vakjes Kapitein van Calais. De plaats waar je het geld legt, bepaalt de plaats op het spelbord waarnaar de Kapitein van Calais vaart.
• Als je edellieden en schepen wilt verplaatsen, schuif je de overeenkomstige fiches op je planbord van het ene naar het andere gebied. Edellieden kunnen naar een aangrezend gebied verplaatst worden, schepen kunnen twee gebieden verder gezet worden.
• Als je troepenfiches op eigen gebouwen legt, verdedig je jouw gebouw. Als je troepenfiches op andere gebouwen legt, val je aan. Elke troepenfiche die je inzet kost 3 Pond.
• Als je een edelman, bisschop of kapitein wilt omkopen leg je er een zwart blokje op. Als je een eigen persoon wilt beschermen tegen omkoping leg je er een wit blokje op. Om te beschermen tegen omkoping betaal je evenveel Pond als de invloedspunten (edelman) of de inkomsten (bisschop, kapitein) van de persoon. Omkopen kost dubbel zoveel!

Acties uitvoeren.

• De speler die het meeste geboden heeft voor de Kapitein van Calais krijgt de overeenkomstige bonusfiche. Hij legt ze op het spelbord. Alle spelers die geboden hebben, leggen hun geld in de bank. Bij gelijstand kijk je naar speelvolgorde.
• Alle spelers verplaatsen hun schepen en/of edellieden overeenkomstig de planning op hun planbord.
• Alle spelers leggen hun troepen en witte omkoopstenen op het spelbord. Je legt ze natuurlijk op de locaties die je op je planbord gekozen hebben.
• In omgekeerde volgorde wordt eerst het omkopen afgehandeld. De actieve speler legt zijn zwarte stenen op de juiste personen. Als op zo’n persoon een wit blokje ligt, worden beide stenen aan hun eigenaar teruggegeven. Als dit niet het geval is, slaagt de omkoping. De actieve speler is de nieuwe bevelhebber van de kapitein, edelman of bisschop. Het komt voor dat dezelfde persoon meerdere keren per ronde omgekocht wordt. De speler die als laatste zijn poging onderneemt, wordt in dit geval de nieuwe bevelhebber.
• In omgekeerde volgorde worden aanvallen uitgevoerd. Elke gebouw levert één keer per ronde extra troepen op. Dit varieert van 1 tot 3 troepen en staat op het spelbord aangegeven. Aanvaller en verdediger leggen gelijktijdig een troepenfiche af. De speler die als eerste zijn laatste troepenfiche aflegt, verliest het gevecht. De winnaar wordt/blijft eigenaar van het gebouw. Bij gelijkstand wordt de gebouwkaart open naast het spelbord gelegd. Ze kan in een volgende ronde terug gekozen worden. Het kan zijn dat eenzelfde gebouw meer dan eens per ronde aangevallen wordt. Pas na de laatste aanval is de nieuwe eigenaar bekend.

Overwinningspunten.

• In elk gebied zijn overwinningspunten en stemmen te verdienen. De spelers met het meeste invloedspunten krijgen overwinningspunten. Het koningshuis met het meeste invloedspunten krijgt de stemmen. Leg een fiche York/Lancaster met de juiste zijde naar boven naast dit gebied.
• Tel de behaalde stemmen van alle gebieden op. De spelers van het koningshuis die het meeste stemmen bezit, krijgen nog eens 5 overwinningspunten. Er wordt een fiche York/Lancaster met de juiste zijde naar boven op het rondespoor gelegd.
• De speler die de Kapitein van Calais bezit, krijgt 4 overwinningspunten. Er zijn ook bonussen voor de spelers met het meeste kastelen, havens en/of bisschoppen. Elke combinatie bisschop/kathedraal en schip/haven levert ook extra punten op.
  

Elke speler bezit één tegel ‘steun van de Fransen’. Eén keer per spel mag die tegel ingezet worden. Je krijgt dan geld uit de bank. Het verschil in punten tussen de eerste speler en jezelf bepaalt hoeveel Pond je krijgt. Je kan op die manier maximum 25 Pond extra verdienen.

De winnaar

De speler die na de 5de ronde het meeste overwinningspunten bezit.

SPELBEOORDELING

In de speldoos bevindt zich ongeveer 3.5 Kg spelmateriaal. De spelerschermen zijn de grootste die ik ooit gezien heb en de kwaliteit ervan staat buiten discussie. Dit geldt trouwens voor al het spelmateriaal. Lang geleden dat ik spelmateriaal van die kwaliteit op tafel kon leggen. Op de achterkant van het spelbord vind je een samenvatting van de verschillende veldslagen. Dit heb je in geen geval nodig om het spel te spelen, maar ik ontvang dit soort extraatjes met open armen. De vormgeving en uitvoering van Rozenoorlog werden groots aangepakt en dit geeft een fantastisch resultaat. Daarover zijn de meningen unaniem.
De spelerschermen kunnen op zijn minst ‘groot’ genoemd worden.

De meningen over het spelsysteem zijn minder unaniem. Heel wat spelers storen zich aan de ‘grilligheid en willekeur’ van Rozenoorlog. Het gelijktijdig plannen van de acties en de manier van aanvallen en omkopen zorgen ervoor dat er weinig zekerheden zijn. Ik kan mij enige frustratie inbeelden als je geïnvesteerde centen niet het gehoopte resultaat opleveren. Ook ik haak snel af als ik het gevoel heb dat alles nogal ‘random’ bepaald wordt. Gelukkig heeft Rozenoorlog mij dat gevoel niet. Er zijn een aantal zaken waar je rekening mee kan houden waardoor je het lot toch wat naar jouw handen kan zetten. Dat is in elk geval de uitdaging die ik in Rozenoorlog zoek. Het heeft me al een aantal keer de overwinning opgeleverd en nooit had ik het gevoel dat ik meer ‘geluk’ had dan de anderen. Ook bij verlies vind ik niet dat de anderen meer geluk hebben gehad dan ik.
Ik geef je hieronder een aantal kanttekeningen.

• Het voordeel van de startspeler is enorm. Je riskeert nooit het verlies van een persoon of stad die je net omgekocht/veroverd hebt. Het is zinvol om bij de start niet te veel punten te scoren. Bereid je meesterzet van de voorlaatste en laatste ronde voor tijdens de eerste 3 ronden.
• Geld is heel belangrijk. Verspil het niet aan acties die weinig zin hebben. Val alleen aan waar dit je voordeel oplevert. Dit lijkt logisch maar je zou schrikken hoe sterk er soms gevochten wordt voor een stad die bijna geen voordeel oplevert.
• Focus bij je planning op één of twee doelen. Probeer niet overal tegelijk toe te slaan. Wat wil je absoluut behouden/veroveren.
• Probeer bij te houden hoe rijk de andere spelers zijn. Het heeft geen zin om edellieden te beschermen die toch niet omgekocht kunnen worden. Het is bij de start van het spel weinig waarschijnlijk dat spelers edellieden van waarde 9 zullen omkopen bijvoorbeeld. Het aanvallen van een kasteel kost ook minstens 12 Pond.
• Overdonderen helpt dikwijls om andere spelers te ontmoedigen. Als je bijvoorbeeld heel veel invloedspunten in eenzelfde gebied bezit, schrik je andere spelers af. Het heeft voor hen toch geen zin om dit gebied aan te vallen. In de laatste twee ronden kan je dan vanuit dit gebied verplaatsen. Edellieden en schepen zijn wel heel belangrijk als je deze tactiek toepast.
• Biedt alleen op de Kapitein van Calais als je deze wilt/kan gebruiken. Wees dan ook niet te krenterig. Beter 4 Pond geïnvesteerd dan 2 weggegooid. Na één ronde zal het vrij duidelijk zijn hoeveel andere spelers geneigd zijn te bieden voor de Kapitein van Calais.
• Je teamgenoot val je alleen aan als dat absoluut noodzakelijk is. Laat hem zijn ding maar doen, het is één tegenstrever waar je minder rekening mee moet houden. Deze afspraak (ongesproken) vervalt als de overwinning op het spel staat natuurlijk.
• …

Rozenoorlog is heel indrukwekkend en de spelregels lezen niet 100% vloeiend. Toch stond ik versteld van de eenvoud van dit spel. Het komt er eigenlijk gewoon op neer invloed in de verschillende gebieden te behalen en daarvoor kan je schuiven met personen of gebouwen veroveren. Het omkopen is een aspect dat thematisch gezien niet afwezig kan zijn, het zorgt voor wat chaos maar het vergroot de band met het thema.
Ik steek hier niet alleen de loftrompet want er zijn toch wel een paar minpuntjes te bespeuren. De hulp van de Fransen zorgt voor een te groot voordeel voor spelers die achterop starten vind ik. Een verschil van 20 punten is niet abnormaal en kan met de nodige financiën snel ingehaald worden. Ik heb spelers die sterk starten nog nooit weten winnen en dat vind ik wat jammer.
Hoewel de kwaliteit van het spelmateriaal subliem is, vind ik dat er toch wat overdreven werd wat de afmetingen betreft. Je hebt toch wel een hele grote tafel nodig als je alles een plaats wilt geven. Een spel met drie of 2 spelers verliest een deel van zijn charme omdat er dan geen coalities gevormd worden.
Tot slot wil ik nog vermelden dat ik de prijs van ongeveer 55€ meer dan redelijk vind.
Samengevat: een knappe prestatie van 999 Games waaraan ik nog veel plezier zal beleven.